Και τώρα, η selfie που ελέγχει το εσωτερικό του ματιού

Το να βγάλει κάποιος μία φωτογραφία τον εαυτό του, είναι εύκολο: στρέφει το smartphone προς τον εαυτό του, με την κατάλληλη γωνία και φωτισμό, και πατάει το κουμπί.
Το να βγάλει, όμως, selfie στο εσωτερικό του ματιού του ήταν μέχρι πρόσφατα αδύνατο. Ωστόσο ερευνητές από το φημισμένο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ) δημιούργησαν την πρώτη φορητή ψηφιακή συσκευή με την οποία μπορεί να βγάλει μόνος του λεπτομερείς φωτογραφίες των δομών που βρίσκονται βαθιά μέσα στα μάτια του.
Η eyeSelfie, όπως την ονόμασαν οι επιστήμονες, μοιάζει με κυάλια τα οποία μπορούν να απεικονίσουν τον αμφιβληστροειδή χιτώνα, το οπτικό νεύρο και το αγγειακό δίκτυο κάθε ματιού ξεχωριστά.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, οι φωτογραφίες που βγάζει έχουν πολύ υψηλή ευκρίνεια, εφάμιλλη με εκείνη των κλασικών συσκευών ελέγχου του αμφιβληστροειδούς που υπάρχουν στα οφθαλμολογικά ιατρεία, κυρίως όσον αφορά την ωχρά κηλίδα στο κέντρο του και το οπτικό νεύρο.
«Η εξέταση του βυθού του ματιού και κυρίως του αμφιβληστροειδούς χιτώνα παρέχει ένα μοναδικό διαγνωστικό μέσο, όχι μόνο για την υγεία των ματιών αλλά και για όλο το σώμα», λέει ο δρ Αναστάσιος-Ιωάννης Κανελλόπουλος, χειρουργός-οφθαλμίατρος, καθηγητής Οφθαλμολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης. «Με την συστηματική, προληπτική εξέτασή του μπορούν να ανιχνευθούν και να αντιμετωπιστούν εγκαίρως απειλητικές για την όραση ασθένειες (π.χ. γλαύκωμα, εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια) αλλά και ενδείξεις ύποπτες για χρόνιες παθήσεις όπως η υπέρταση, η καρδιοπάθεια, η πολλαπλή σκλήρυνση και η νόσος Αλτσχάιμερ. Τέτοιες ενδείξεις είναι για παράδειγμα τα προβλήματα στο αγγειακό σύστημα του οφθαλμού, που συνάδουν με εκείνα που υπάρχουν στα υπόλοιπα αιμοφόρα αγγεία του σώματος».
Ο τρόπος λειτουργίας της νέας συσκευής είναι αρκετά απλός. Οι χρήστες την τοποθετούν στα μάτια τους και εμφανίζονται φωτεινές ενδείξεις με τη μορφή μικροσκοπικών, κόκκινων κηλίδων.
Στην αρχή εμφανίζονται τέσσερις κηλίδες που μοιάζουν με τις γωνίες ενός ρόμβου. Αν έχουν την συσκευή σωστά τοποθετημένη στα μάτια τους (π.χ. δεν την πιέζουν πολύ), θα δουν ακόμα τέσσερις κηλίδες που δημιουργούν έναν ρόμβο μέσα στον αρχικό.
Μόλις γίνει αυτό και εφ’ όσον ακόμα κρατάνε σωστά τη συσκευή, θα εμφανιστεί ένατη κηλίδα στο κέντρο των ρόμβων. Αυτή αποτελεί το «σύνθημα» πως ο χρήστης πρέπει να πιέσει το κουμπί για να βγάλει φωτογραφία το εσωτερικό του ματιού του. Την φωτογραφία αυτή μπορεί να στείλει στη συνέχεια στον οφθαλμίατρο για να την αξιολογήσει.
Η συσκευή δοκιμάστηκε σε μικρή μελέτη με δέκα εθελοντές, οι περισσότεροι από τους οποίους είχαν μάθει μέσα σε δέκα λεπτά να την χρησιμοποιούν. Ακόμα και όσοι έπασχαν από διαθλαστικές ανωμαλίες (μυωπία, αστιγματισμό) μπόρεσαν να βγάλουν ευκρινείς φωτογραφίες.
Ο δρ Κανελλόπουλος εκτιμά ότι η νέα τεχνολογία μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικά χρήσιμη για τους ασθενείς δίχως εύκολη πρόσβαση σε γιατρούς και για την διευκόλυνση της εξειδικευμένης διάγνωσης, αρκεί να γίνεται σωστά. «Το να εξετάζει κάποιος τον αμφιβληστροειδή μέσα από την κόρη του οφθαλμού, μοιάζει με την επισκόπηση ενός δωματίου από την κλειδαρότρυπα: για να δει σωστά τι γίνεται, πρέπει να τοποθετήσει στην κατάλληλη θέση το μάτι του, ειδάλλως θα βλέπει κομμάτια της “πόρτας” και όχι του “δωματίου”», εξηγεί. «Το πρόβλημα αυτό προσπαθεί να επιλύσει ο σχεδιασμός της eyeSelfie, αλλά ακόμα κι έτσι οι χρήστες της θα πρέπει να εκπαιδεύονται για να τη χρησιμοποιούν σωστά.
»Όταν συμβεί αυτό, θα είναι εύκολο να έχουν την αξιολόγηση από τον ειδικό ανεξάρτητα από τον τόπο κατοικίας τους, γεγονός που ειδικά στη χώρα μας είναι εξαιρετικά σημαντικό εξαιτίας π.χ. των γεωγραφικών ιδιαιτεροτήτων της».
Μία άλλη πιθανή εφαρμογή θα μπορούσε να είναι για την παρακολούθηση της πορείας μίας διαγνωσμένης πάθησης του αμφιβληστροειδούς, ώστε να μην αναγκάζεται ο ασθενής να πηγαινοέρχεται στον γιατρό του όταν δεν έχει προγραμματισμένη θεραπεία που απαιτεί φυσική παρουσία στο ιατρείο.
Η eyeSelfie που παρουσιάσθηκε πρόσφατα σε ένα από τα μεγαλύτερα συνέδρια διαδραστικής τεχνολογίας του κόσμου, το SIGGRAPH 2015, δεν προορίζεται ακόμα για ευρεία χρήση.
Οι επινοητές της από την ομάδα Camera Culture Group του ΜΙΤ, με επικεφαλής τον αναπληρωτή καθηγητή Ράμες Ράσκαρ από το Media Lab του πανεπιστημίου, βγάζουν και αποθηκεύουν διαρκώς φωτογραφίες αμφιβληστροειδούς από εθελοντές, γιατί θέλουν να δημιουργήσουν έναν αλγόριθμο που θα ενημερώνει τους χρήστες της eyeSelfie ότι έχουν κάποια πάθηση στα μάτια τους και πρέπει να απευθυνθούν σε έναν γιατρό. Ταυτοχρόνως προετοιμάζουν και το απαιτούμενο λογισμικό.
Προσπαθούν επίσης να την κάνουν ακόμα πιο φιλική προς τον χρήστη, ώστε να εξαλειφθεί η ανάγκη εκπαίδευσης και να μπορέσει να γίνει εκτεταμένη η χρήση της.