Βαριατρική χειρουργική: Μπορεί να αντιστρέψει και την πρόωρη γήρανση;

Η βαριατρική χειρουργική όχι μόνο βοηθά στην απώλεια βάρους, προλαμβάνει και θεραπεύει νόσους που σχετίζονται με την παχυσαρκία, αλλά αντιστρέφει και τη πρόωρη γήρανση που οφείλεται σ’ αυτή, σύμφωνα με τα ευρήματα μιας νέας έρευνας που παρουσιάστηκε στο φετινό συνέδριο Frontiers in CardioVascular Biology (FCVB), το οποίο πραγματοποιήθηκε στη Φλωρεντία από την Ευρωπαϊκή Καρδιολογική Εταιρεία.

«Η παχυσαρκία επιταχύνει τη διαδικασία της γήρανσης ακόμη περισσότερο από το κάπνισμα, αυξάνει τις ελεύθερες ρίζες στα λιποκύτταρα, οδηγώντας σε βράχυνση των τελομερών που αποτελεί δείκτη της γήρανσης, ένα είδος εσωτερικού ρολογιού των κυττάρων. Κάθε φορά που ένα κύτταρο διαιρείται τα τελομερή χάνουν ένα μικρό κομμάτι του DNA, με αποτέλεσμα, όταν γίνονται πολύ μικρά, να μην μπορούν πλέον να διαιρεθούν και τελικά να πεθαίνουν. Η διαδικασία προκαλείται από το οξειδωτικό στρες, για την πρόκληση του οποίου ευθύνεται τόσο η παχυσαρκία και το κάπνισμα, όσο και η κακή διατροφή και η έλλειψη άσκησης.

Ήταν γνωστό λοιπόν από παλαιότερες έρευνες ότι οι παχύσαρκοι άνθρωποι είχαν μικρότερα τελομερή από τα άτομα με υγιές βάρος, γεγονός που προκαλεί πρόωρη γήρανση ζωτικών οργάνων του σώματος, όπως ο εγκέφαλος και η καρδιά έως κατά 8,8 χρόνια», σημειώνει ο γενικός χειρουργός και ειδικός σε θέματα παχυσαρκίας Δρ. Γιώργος Σπηλιόπουλος.

Εκτός από τα βραχύτερα τελομερή υπάρχουν και άλλες ενδείξεις της πρόωρης γήρανσης, όπως για παράδειγμα τα υψηλότερα επίπεδα φλεγμονής και η αύξηση του όγκου των φλεγμονωδών κυτοκινών, που είναι κυτταρικοί αγγελιοφόροι οι οποίοι συχνά επιδεινώνουν τη νόσο.

Η πρόσφατη έρευνα, που διεξήχθη από το Πανεπιστήμιο της Βιέννης, αποσκοπούσε στη διερεύνηση της πιθανότητας η βαριατρική χειρουργική επέμβαση να μπορεί να αντιστρέψει την πρόωρη γήρανση που σχετίζεται με την παχυσαρκία. Τα ευρήματα είναι πολύ ενθαρρυντικά, καθώς έδειξαν ότι δύο χρόνια μετά από τη χειρουργική επέμβαση απώλειας βάρους υπήρξε σημαντική μείωση της φλεγμονής και επιμήκυνση των τελομερών.

Οι 76 συμμετέχοντες σ’ αυτή είχαν κάνει προσπάθειες να χάσουν το πλεονάζον βάρος τους στο παρελθόν, αλλάζοντας καθημερινές συνήθειές τους και ακολουθώντας διατροφικά προγράμματα και προγράμματα εκγύμνασης και ενδυνάμωσης του σώματος, χωρίς ωστόσο αυτές να στεφθούν με επιτυχία, οπότε και παραπέμφθηκαν σε βαριατρική επέμβαση προκειμένου αδυνατίσουν και να επωφεληθούν των πλεονεκτημάτων που προσφέρει η μέθοδος αυτή στη γενική υγεία. Είχαν μέσο Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) 44,5 κιλά ανά τετραγωνικό μέτρο και η μέση ηλικία τους ήταν τα 40 έτη.

Η ερευνητική ομάδα, επικεφαλής της οποίας ήταν ο Dr. Philipp Hohensinner, υπέβαλε τους συμμετέχοντες σε αιματολογικές εξετάσεις προεγχειρητικά, και κατόπιν ανά 12μηνο για δύο συνεχή χρόνια.

Στους χειρουργημένους ασθενείς, οι οποίοι πέτυχαν, κατά μέσο όρο, μείωση του σωματικού τους βάρους κατά 38%, παρατηρήθηκε αξιοσημείωτη μείωση σε ορισμένες κυτοκίνες που προάγουν τη φλεγμονή, με ταυτόχρονη αύξηση μιας άλλης κυτοκίνης που τη μειώνει.

Τα αποτελέσματα έδειξαν επίσης ότι δύο χρόνια μετά την επέμβαση τα τελομερή ήταν κατά 80% μακρύτερα απ’ ότι ήταν πριν από αυτήν.

Ο Dr. Philipp Hohensinner ανέφερε ότι οι παχύσαρκοι άνθρωποι έχουν αυξημένα επίπεδα φλεγμονής, υψηλότερα επίπεδα φλεγμονωδών κυτοκινών στο λιπώδη ιστό τους και γερνούν πρόωρα. Απ’ ότι όμως αποδείχθηκε η βαριατρική χειρουργική -που μπορεί να μειώσει το σωματικό βάρος κατά 30-40% ακόμα και μόλις ένα χρόνο μετά την υποβολή του ασθενούς σε αυτήν- δύναται να προσφέρει ανανέωση των κυττάρων και να αντιστρέψει τελικά τις αρνητικές επιπτώσεις της παχυσαρκίας που σχετίζονται με τη γήρανσή τους. Όπως σημείωσε, δύο χρόνια μετά την επέμβαση τα τελομερή «φάνηκαν νεότερα από τα κύτταρα που μετρήθηκαν πριν από την επέμβαση».

Η μείωση της οξείδωσης των κυττάρων κίνησε επίσης το ενδιαφέρον των ερευνητών, καθώς, μετά από αξιολόγησή τους, διαπίστωσαν ότι δύο χρόνια μετά την επέμβαση η οξειδωτική βλάβη στα τελομερή είχε υποτριπλασιαστεί. Κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα κύτταρα γίνονται νεώτερα εξαιτίας της μικρότερης μείωσης του μήκους των τελομερών από την οξείδωση. «Τα κύτταρα φαίνεται να έχουν λιγότερο στρες και αναγκάζονταν λιγότερο να πολλαπλασιάζονται», διευκρίνισε ο Dr. Philipp Hohensinner.

«Τα νεώτερα αυτά δεδομένα είναι εξαιρετικά σημαντικά γιατί φάνηκε ότι υπάρχει τρόπος να αναστραφεί η ζημιά που προκαλεί η παχυσαρκία στα κύτταρα. Με τη βαριατρική χειρουργική τα κύτταρα “θεραπεύουν” τον εαυτό τους, καθυστερώντας τη φυσιολογική γήρανση των οργάνων», σχολίασε ο Δρ. Σπηλιόπουλος.

Στα πολλαπλά οφέλη λοιπόν που μπορεί να αποκομίσει ο παχύσαρκος ασθενής που αποφασίζει να υποβληθεί σε βαριατρική χειρουργική (η οποία είναι μια ευρέως αποδεκτή θεραπευτική επιλογή για τα άτομα που πάσχουν από παχυσαρκία, καθώς και παθήσεις που πυροδοτούνται από το επιπλέον βάρος) προστίθεται άλλο ένα ιδιαίτερα σημαντικό για την εμφάνιση και λειτουργία του οργανισμού.

Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι η διαδικασία ενδεχομένως να ισχύει και σε άτομα που έχουν χάσει βάρος με δίαιτα σε μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.