Γρίπη και Πνευμονία. Δύο λέξεις με βαρύ αντίκτυπο στην υγεία, δύο λέξεις που σχετίζονται στενά, καθώς λειτουργούν στην Ιατρική σαν συγκοινωνούντα δοχεία, με την πνευμονία να αποτελεί την πιο συχνή και την πιο φονική επιπλοκή της γρίπης μετά από βακτηριακή λοίμωξη με το διαβόητο βακτήριο του πνευμονιοκόκκου. Η σοβαρή γρίπη μπορεί να επιπλακεί με πνευμονιοκοκκική πνευμονία, αυξάνοντας τις νοσηλείες και τους θανάτους, ειδικά όταν οι ασθενείς είναι μεγάλης ηλικίας ή πάσχουν από υποκείμενα νοσήματα οπότε το ανοσοποιητικό τους σύστημα είναι εξασθενημένο. Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι η λοίμωξη από γρίπη διευκολύνει τη μόλυνση και τη νόσηση από πνευμονιόκοκκο σε ανθρώπους όλων των ηλικιών, πόσω δε μάλλον σε ηλικιωμένους. Από όλες τις ευπαθείς ομάδες πληθυσμού (ηλικιωμένοι, καρδιοπαθείς, ανοσοκατεσταλμένοι, βρέφη κτλ) αυτοί που κινδυνεύουν διπλά είναι όσοι ζουν μακριά από Δομές πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας και νοσοκομεία, καθώς αν νοσήσουν θα χρειαστούν νοσηλεία και πιθανότατα νοσηλεία σε ΜΕΘ. Αν λοιπόν ζεις σε ένα ορεινό χωρίο ή σε ένα ακριτικό νησί και πάθεις βαριά γρίπη που εξελιχθεί σε πνευμονία μέσα στο καταχείμωνο και δεν μπορεί να πιάσει το καράβι λιμάνι, διατρέχεις μεγάλο κίνδυνο να πεθάνεις. Γιατί η πνευμονία ακόμα και κατά τη νοσηλεία μέσα στο νοσοκομείο έχει υψηλή θνητότητα για τους ηλικιωμένους. Πόσω μάλλον για εκείνους τους ασθενείς που δεν θα προλάβουν καν να φτάσουν στο νοσοκομείο….
Ανεκτίμητη ασπίδα το εμβόλιο για τους ηλικιωμένους της περιφέρειας
Είναι λοιπόν το νοσοκομείο το μοναδικό καταφύγιο για τις γρίπες και τις πνευμονίες, ιογενείς και πνευμονιοκοκκικές; Όχι ευτυχώς. Το νοσοκομείο είναι η ύστατη λύση για τη θεραπεία, αλλά όπως είπε και ο Ιπποκράτης, πριν από 2.500 χρόνια υπάρχει και η πρόληψη. Και η πρόληψη συνίσταται σε ένα (ή περισσότερα) εμβόλια που στέκονται ανάμεσα σε σένα και την πνευμονία. Το εμβόλιο αυτό –συμπληρωματικά με το ετήσιο αντιγριπικό- είναι του πνευμονιόκοκκου που πραγματικά σώζει ζωές. Στην φωτογραφία που συνοδεύει το άρθρο βλέπετε έναν ηλικιωμένο κάτοικο της Σχοινούσας να εμβολιάζεται με το εμβόλιο κατά του πνευμονιόκοκκου από τους εθελοντές γιατρούς της Ομάδας Αιγαίου κατά την φθινοπωρινή αποστολή σε τρία μικρά νησιά των Κυκλάδων, την Ίο των 1800 κατοίκων, την Σχοινούσα των 120 κατοίκων και την Ηρακλειά των 70 κατοίκων. Για τους ηλικιωμένους που έχουν ξεμείνει να ζουν στο μικρό απομονωμένο νησί τους μια γρίπη που θα εξελιχθεί σε πνευμονία μπορεί να αποβεί μοιραία, προτού καν βρεθεί λύση για να μεταφερθεί ο ασθενής σε άλλο μέρος όπου υπάρχει νοσοκομείο. Ειδικά σε τέτοια απομονωμένα μέρη αλλά και οπουδήποτε αλλού είναι σημαντικό οι ασθενείς που έχουν ένδειξη ευπάθειας λόγω ηλικίας (π.χ. ενήλικες 65+ ετών, ασθενείς με χρόνια νοσήματα) να λάβουν ταυτόχρονα τους συνιστώμενους εμβολιασμούς τόσο για τον πνευμονιόκοκκο όσο και την εποχική γρίπη.
Υψηλός φόρος σε ζωές και σε δαπάνες υγείας
H πνευμονιοκοκκική νόσος αποτελεί μια σημαντική αιτία νοσηρότητας και θνησιμότητας, με ένα φορτίο 1,6 εκατομμυρίων θανάτων ετησίως σε παγκόσμιο επίπεδο και θύματα κυρίως βρέφη και ηλικιωμένους. Αξίζει δε να σημειωθεί ότι οι ασθενείς με πνευμονιοκοκκική πνευμονία διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για παράλληλη εμφάνιση οξέος καρδιακού συμβάματος, όπως το έμφραγμα μυοκαρδίου, η σοβαρή αρρυθμία και η εμφάνιση ή η επιδείνωση συμφορητικής καρδιακής ανεπάρκειας. Η πνευμονία της κοινότητας εκτός από «φονική» ενέχει και υψηλό οικονομικό κόστος για το ελληνικό σύστημα υγείας, κυρίως λόγω του κόστους νοσηλείας. Σε μελέτη που εκπονήθηκε από την Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας σε συνεργασία με το Γενικό Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος Αθηνών “Η Σωτηρία”, το μέσο άμεσο κόστος της πνευμονίας κοινότητας για τους νοσηλευόμενους ασθενείς (μέση διάρκεια νοσηλείας 11,35 ημέρες) υπολογίστηκε στα 7.406,56€, όταν το αντίστοιχο κόστος στους εξωτερικούς ασθενείς δεν υπερέβη τα 110€.
One million dollar question
Τώρα η ερώτηση του ενός εκατομμύριου είναι ποιοι πρέπει να εμβολιαστούν. Στην Ελλάδα ο εμβολιασμός για πνευμονιόκοκκο συστήνεται στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών (ΕΠΕ 2018-19) σε όλους τους ενήλικες άνω των 65 ετών (η ηλικία αποτελεί αυτοτελή παράγοντα κινδύνου), καθώς και για ενήλικες 19 έως 64 ετών που ανήκουν στις ομάδες κινδύνου για σοβαρές πνευμονιοκοκκικές λοιμώξεις (όπως ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη, με χρόνια καρδιακά και αναπνευστικά νοσήματα, ανοσοκατεσταλμένοι ασθενείς, όπως επίσης κι όλο το υγειονομικό προσωπικό, αλλά και οι συστηματικοί καπνιστές). Η ομάδα των ηλικιωμένων στην Ελλάδα ξεπερνά σήμερα το 18%, ενώ το ποσοστό των ηλικιωμένων άνω των 65 ετών αναμένεται να φθάσει το 32% έως το 2050, σύμφωνα με τα στοιχεία των Ηνωμένων Εθνών (United Nations). Εκτός από σημαντικό ποσοστό του εγχώριου πληθυσμού οι μεσήλικες και οι ηλικιωμένοι συνιστούν το μεγαλύτερο βαρίδι για τους εθνικούς προϋπολογισμούς Υγείας λόγω των χρόνιων νοσημάτων που έρχονται με την ηλικία. Έρευνες ωστόσο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας με τίτλο «ενεργή γήρανση», έχουν δείξει ότι ένας από τους παράγοντες αύξησης της δαπάνης υγείας δεν προκαλείται από αυτή καθ’ αυτήν τη γήρανση του πληθυσμού, αλλά από τη γήρανση χωρίς καλή υγεία.
.jpg)
