Πριν από λίγες ημέρες, ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Pfizer Inc, Άλμπερτ Μπουρλά, προέβη στην εκτίμηση πως μέσα στα επόμενα δύο με τρία χρόνια η mRNA τεχνολογία -που διαδραμάτισε καταλυτικό ρόλο στην αντιμετώπιση της πανδημίας του κορωνοϊού- θα «ξεκλειδώσει» την ανάπτυξη εμβολίων για την καταπολέμηση του καρκίνου.
Της ΑΛΕΞΙΑΣ ΣΒΩΛΟΥ
Η mRNA τεχνολογία πέραν του κορωνοϊού αναμένεται να «ξεκλειδώσει» την ανάπτυξη και δημιουργία σημαντικών «όπλων» στη φαρέτρα των ερευνητών.
Ήδη το πρώτο αντικαρκινικό εμβόλιο που ανήκει σε αυτή την κατηγορία έχει λάβει έγκριση από τον FDA και κυκλοφορεί στην Αμερική για ασθενείς με καρκίνο του προστάτη, δικαιώνοντας τις ελπίδες του Άλμπερτ Μπουρλά κι επιβεβαιώνοντας τις προβλέψεις σύσσωμης της επιστημονικής κοινότητας ότι οι συνεργατικές μελέτες που έγιναν από τα κορυφαία ερευνητικά εργαστήρια διεθνώς την τελευταία διετία, με στόχο την πρόληψη της λοίμωξης COVID-19, θα αποδώσουν καρπούς όχι μόνο στον τομέα των λοιμωδών νοσημάτων αλλά και στα χρόνια νοσήματα, εκεί όπου ανήκουν οι ογκολογικές, οι σπάνιες, οι αυτοάνοσες και οι εκφυλιστικές παθήσεις. Φυσικά μια τέτοια πρόβλεψη απέχει έτη φωτός από το απλό και αφελές συμπέρασμα πως θα δημιουργηθεί ένα εμβόλιο για τον καρκίνο, καθώς κάτι τέτοιο αποτελεί ένα υπεραισιόδοξο σενάριο όπως λέει χαρακτηριστικά ο καθηγητής Θεραπευτικής Παθολογίας – Ογκολογίας και διευθυντής της Β΄ Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου «Αττικόν», Άρης Μπάμιας. Το πρώτο «αγκάθι» είναι ότι ο καρκίνος δεν είναι μια οντότητα στην Ιατρική αλλά αντιστοιχεί σε περίπου 200 διαφορετικά νοσήματα, άρα δεν μπορούμε να έχουμε συνολική προστασία με ένα εμβόλιο, οποιασδήποτε τεχνολογίας.
Αδειοδότηση
Το εμβόλιο για την αντιμετώπιση του (μεταστατικού) καρκίνου του προστάτη που ήδη έχει αδειοδοτηθεί στις ΗΠΑ είναι θεραπευτικό εμβόλιο, δηλαδή πρόκειται για μορφή ανοσοθεραπείας που τροποποιεί την εξέλιξη της νόσου, σταματώντας την υποτροπή της ώστε να μην απειληθεί η ζωή του ασθενούς. Τα θεραπευτικά εμβόλια διαφέρουν από τα προληπτικά (σαν της COVID-19 και τα παιδιατρικά εμβόλια ρουτίνας) γιατί δεν δίνονται σε υγιή άτομα, αλλά αντίθετα δίνονται σε ασθενείς, με στόχο όχι την ίασή τους, αλλά τη μετατροπή μιας απειλητικής για τη ζωή νόσο σε χρόνιο ελέγξιμο νόσημα, όπως επισημαίνει ο καθηγητής Άρης Μπάμιας.
Άλλωστε, όπως προσθέτει από τη δική του μεριά ο καθηγητής Ουρολογίας από τη Β΄ Ουρολογική Κλινική του Σισμανόγλειου Νοσοκομείου, Αθανάσιος Παπατσώρης, ο καρκίνος του προστάτη και κάθε καρκίνος που διαγιγνώσκεται ως πρώιμη νόσος δεν είναι η αιτία που σκοτώνει τον ασθενή. Οι μεταστάσεις σκοτώνουν τον ασθενή, και οι νέες θεραπείες στις οποίες συμπεριλαμβάνονται και τα θεραπευτικά εμβόλια σταματούν τον κίνδυνο εμφάνισης μεταστάσεων – ανακόπτοντας τα μεταστατικά μονοπάτια. Τέτοιου είδους εμβόλια (ανοσοθεραπείες) αναμένεται να μπορέσουν να αναπτυχθούν και για άλλα νοσήματα, όπως είναι η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, που στη χώρα μας είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη λόγω της μεγάλης διάδοσης του καπνίσματος.
Νέα δεδομένα από τον ΠΟΥ για τα εμβόλια HPV
Η επιτροπή των ειδικών σε θέματα ανοσοποίησης του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (γνωστή με το ακρωνύμιο SAGE) αναθεώρησε τις οδηγίες της για την πρόληψη του καρκίνου της μήτρας, του πρώτου καρκίνου που αντιμετωπίζεται με ένα προληπτικό αντικαρκινικό εμβόλιο και που, σύμφωνα με τον Οργανισμό, μπορεί να εξαλειφθεί μέσα στις προσεχείς δεκαετίες. Μελετώντας τα ευρήματα που συλλέχθηκαν τα τελευταία χρόνια, η Επιτροπή SAGE κατέληξε στο συμπέρασμα πως έστω και μία δόση του εμβολίου HPV μπορεί να προσφέρει συγκρίσιμη προστασία με τον εμβολιασμό των δύο ή των τριών δόσεων.
Αυτή η διαπίστωση σύμφωνα με τον ΠΟΥ θα μπορούσε να αποτελέσει εκείνο τον παράγοντα που θα αλλάξει τα δεδομένα σε ό,τι αφορά την πρόληψη του πιο φονικού γυναικείου καρκίνου στις νεαρές ηλικίες, αφού έτσι θα μπορούσαν να περισσέψουν περισσότερες δόσεις για να διατεθούν για την προστασία περισσότερων κοριτσιών ειδικά στις πιο φτωχές χώρες όπου η εμβολιαστική κάλυψη των νεαρών γυναικών είναι πολύ χαμηλή. Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας χαρακτηρίζεται ο σιωπηλός δολοφόνος των νέων γυναικών και είναι από τους λίγους καρκίνους που είναι απολύτως προλήψιμος. Όπως επισημαίνει ο καθηγητής Θεραπευτικής Παθολογίας – Ογκολογίας Άρης Μπάμιας από το Νοσοκομείο «Αττικόν», η έννοια της πρόληψης στον καρκίνο του μαστού και του προστάτη δεν υφίσταται αν ακριβολογήσουμε – εκτός από τα λίγα εκείνα περιστατικά κατά τα οποία υπάρχει κληρονομικό υπόβαθρο (για μαστό, ωοθήκες και προστάτη) και εντοπίζονται στον άνδρα ή τη γυναίκα τα ένοχα γονίδια BRCA 1 και BRCA 2, ώστε να γίνει παρέμβαση πριν εμφανιστεί η νόσος. Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις η «πρόληψη» του καρκίνου έγκειται απλώς στην έγκαιρη διάγνωσή του.
Δεύτερη αιτία θανάτου
Συνολικά, το 95% των περιστατικών καρκίνου του τραχήλου της μήτρας οφείλονται στον σεξουαλικώς μεταδιδόμενο ιό HPV. Αποτελεί την τέταρτη πιο συχνή ογκολογική νόσο στις γυναίκες, με το 90% των ασθενών να ζουν σε χώρες μέτριου -χαμηλού εισοδήματος και δεύτερη αιτία θανάτου, αλλά στις ηλικίες 25-45 ετών αναδεικνύεται σε πρώτη αιτία θανάτου από καρκίνο.
Ο διευθυντής της Επιτροπής SAGE δρ Αλεχάντρο Κραβιότο (Dr Alejandro Cravioto) επισημαίνει ότι η αναθεωρημένη στρατηγική εμβολιασμού έναντι του ιού HPV των ανθρωπίνων θηλωμάτων περιλαμβάνει: μία ή δύο δόσεις για τα κορίτσια ηλικίας 9-14 ετών, μια ή δύο δόσεις για τις έφηβες και τις νέες γυναίκες ηλικίας 15-20 ετών και δύο δόσεις για γυναίκες ηλικίας άνω των 21 ετών. Τα οροθετικά άτομα (θετικά στον ιό HIV) θα πρέπει να λαμβάνουν τρεις δόσεις. Ο επικεφαλής του ΠΟΥ καταλήγει στο συμπέρασμα πως ο στόχος του Παγκόσμιου Σχεδίου Δράσης για την εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας θα πιαστεί πιο εύκολα με μια στρατηγική χορήγησης μίας δόσης εμβολίου HPV, καθώς έτσι θα αυξηθεί η διαθεσιμότητα ώστε να μπορέσει να εμβολιαστεί το 90% των κοριτσιών έως 15 ετών μέχρι το 2030. Μέχρι στιγμής η μόνη χώρα που έχει φτάσει κοντά στην εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας είναι η Αυστραλία και παγκοσμίως η εμβολιαστική κάλυψη έναντι του HPV με δύο δόσεις ήταν μόλις 13% το 2020. Στην Ελλάδα, η «κάλυψη» έναντι του HPV έχει μειωθεί κατά 40% στα χρόνια της πανδημίας και πρέπει να αυξηθεί ειδικά τώρα που το εμβόλιο HPV αποζημιώνεται και για τα αγόρια έως 18 ετών.
.jpg)
