Η Ομάδα Εργασίας Άσθματος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας έφτιαξε το πρώτο μητρώο ασθενών για τα άτομα που νοσούν με σοβαρό άσθμα, δηλαδή εκείνη τη σοβαρή μορφή της νόσου η οποία, παρότι αφορά λίγους, έχει καταλυτικές επιπτώσεις στη ζωή των ασθενών και επιπλέον εκτοξεύει τις δαπάνες υγείας.
Της ΑΛΕΞΙΑΣ ΣΒΩΛΟΥ
Ανεπαρκή θεραπεία λαμβάνει ένας στους πέντε ασθενείς στη χώρα μας!
Όπως επισημαίνουν οι καθηγητές Πνευμονολογίας Στέλιος Λουκίδης και Πέτρος Μπακάκος, ο πνευμονολόγος – φυματιολόγος Κωνσταντίνος Σάμιτας, επιμελητής Β΄ στην 7η Πνευμονολογική Κλινική του νοσοκομείου Σωτηρία, η πνευμονολόγος Εύα Φούκα, διευθύντρια ΕΣΥ στο νοσοκομείο Παπανικολάου Θεσσαλονίκης, και η πνευμονολόγος – φυματιολόγος Μαρία Καλλέργη, από το 1,5 εκατ. ασθενών που πάσχουν από άσθμα στην Ελλάδα (το 9%-10% του πληθυσμού), ένα ποσοστό που ανέρχεται περίπου στο 5%-10% πάσχει από σοβαρό άσθμα.
Οι άνθρωποι αυτοί αντιμετωπίζουν μια διαφορετική καθημερινότητα γιατί έχουν πολύ συχνές παροξύνσεις, αναγκάζονται να νοσηλευτούν, παρουσιάζουν συννοσηρότητες, έχουν κακή ποιότητα ζωής και αντιμετωπίζουν δυσκολίες στον ύπνο. Είναι, δε, εντυπωσιακό ότι αυτή η μειονότητα ασθενών (5%) αντιστοιχεί συνολικά στο 50% του κόστους διαχείρισης του άσθματος, που ανέρχεται στο 1% έως 2% των δαπανών για την Υγεία. Τα νοσήματα που στέλνουν συχνά τον ασθενή στο νοσοκομείο για νοσηλεία έχουν αυξημένο κόστος διαχείρισης. Ένα δεύτερο παράδειγμα αφορά την καρδιακή ανεπάρκεια, που επίσης αντιστοιχεί στο 2% των συνολικών δαπανών για την Υγεία, όπως ισχύει και για το (σοβαρό) άσθμα.
Συννοσηρότητες
Είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον το γεγονός ότι οι ασθενείς με σοβαρό άσθμα παρουσιάζουν μια μεγάλη πληθώρα από συννοσηρότητες και εμφανίζουν μεγάλη ετερογένεια αναφορικά με την υγεία τους. Όπως εξηγούν ο Πέτρος Μπακάκος και η Εύα Φούκα, υπάρχουν δύο γενικές κατηγορίες συννοσηροτήτων: η πρώτη κατηγορία σχετίζεται με το ίδιο το άσθμα, το οποίο είναι στενά συνδεδεμένο με την ατοπία, και η δεύτερη ομάδα σχετίζεται με τις παρενέργειες από τη λήψη κορτικοστεροειδών από το στόμα. Εδώ συναντούμε την οστεοπόρωση, τον σακχαρώδη διαβήτη, τα καρδιαγγειακά προβλήματα και την υπέρταση.
Κενά
Το μητρώο για τους ασθενείς με άσθμα έδειξε ότι περίπου το 20% των ασθενών με σοβαρό άσθμα, παρότι θα έπρεπε να παίρνουν βιολογικό παράγοντα, παραμένουν σε (ανεπαρκή) θεραπεία με κορτικοστεροειδή από το στόμα, που δημιουργούν νέες επιπλοκές και συννοσηρότητες. Η ένταξή τους σε θεραπεία με βιολογικούς παράγοντες (τα καινοτόμα φάρμακα) οδηγεί στην καλύτερη διαχείριση του άσθματος, οπότε καταγράφεται βελτίωση στις συννοσηρότητες που σχετίζονται με το χρόνιο αναπνευστικό νόσημα. Παράλληλα ελαττώνονται και οι συννοσηρότητες που σχετίζονται με τη λήψη αγωγής κορτικοστεροειδών από το στόμα.
Στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που παρουσιάζουν οι ασθενείς με σοβαρό άσθμα περιλαμβάνονται τα ευρήματα πως σε ποσοστό 31% παραμένουν καπνιστές (απαράδεκτα υψηλό ποσοστό), 70% αντιμετωπίζουν τουλάχιστον μία παρόξυνση τον χρόνο, 33% αντιμετωπίζουν δύο παροξύνσεις τον χρόνο και 24% (ένας στους τέσσερις) χρειάζονται μία νοσηλεία μέσα στον χρόνο τουλάχιστον λόγω των παροξύνσεων. Επίσης, οι ασθενείς παρουσιάζουν σε υψηλό ποσοστό
άγχος και κατάθλιψη, υπέρταση, καρδιαγγειακά προβλήματα, σακχαρώδη διαβήτη, οστεοπόρωση και άλλα προβλήματα.
Κάπνισμα
Στο εξωτερικό, σε αρκετές χώρες προϋπόθεση για να δικαιούται ο ασθενής θεραπεία με βιολογικό παράγοντα είναι να έχει προηγουμένως διακόψει το κάπνισμα εφόσον νοσεί με άσθμα. Παράλληλα, το 15% των ασθενών με χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), την κατεξοχήν νόσο που συνδέεται με το κάπνισμα, έχει και άσθμα και η συνύπαρξη της ΧΑΠ με το άσθμα δυσκολεύει τη διαχείριση των δύο νοσημάτων. Στους ασθενείς αυτούς απαιτείται μια διαφορετική αντιμετώπιση, καθώς και τα δύο νοσήματα -με διαφορετικό μηχανισμό- ουσιαστικά κόβουν την ανάσα.
Συνολικά περίπου το 75% των ασθενών με άσθμα πληρούν τα κριτήρια για να εισαχθούν σε θεραπεία με βιολογικό παράγοντα, με τα κριτήρια αυτά να αφορούν έναν ειδικό τύπο φλεγμονής. Ωστόσο, από αυτή τη δεξαμενή ασθενών το 57% βρίσκεται σε αγωγή με βιολογικό παράγοντα, ενώ το υπόλοιπο 20% εξακολουθεί να λαμβάνει πιο συμβατικές -ανεπαρκείς- θεραπείες.
Αφρικανική σκόνη
Αναφορικά με την επέλαση της αφρικανικής σκόνης στην ατμόσφαιρα, κατ’ αρχάς οι άνθρωποι που έχουν άσθμα, εφόσον είναι καλά ρυθμισμένοι, δεν έχουν κάτι να φοβηθούν. Αν η ατμόσφαιρα είναι αποπνικτική, καλό είναι να παραμένουν σε ένα χώρο με κλιματισμό και να μην εκτίθενται στον γεμάτο σκόνη αέρα, και αν χρειαστεί να κυκλοφορήσουν να φορέσουν μάσκα για προστασία. Όσοι δεν έχουν καλά ρυθμισμένο νόσημα είναι πιο επιβαρυμένοι και θα πρέπει να προσέχουν περισσότερο. Οι ασθματικοί ασθενείς πρέπει να λαμβάνουν τα φάρμακά τους καθημερινά, ενώ για την αντιμετώπιση των παροξύνσεων υπάρχει η κατ’ επίκληση θεραπεία. Σε όλα τα χρόνια νοσήματα η καλή σχέση με τον γιατρό είναι σημαντική. Στα πνευμονολογικά νοσήματα είναι κομβικός ο ρόλος του πνευμονολόγου και ένα πρώτο βήμα για τη βελτίωση της υγείας των ασθενών είναι η διακοπή του καπνίσματος.
.jpg)
