Γράφει η Άννα Σταυράκη
Σε κατάσταση υπολειτουργίας βρίσκονται οι Μονάδες Εντατικής Θεραπείας παρά τις υπεράνθρωπες προσπάθειες του προσωπικού. Η έλλειψη βασικών στελεχών στις μονάδες, ο απαρχαιωμένος εξοπλισμός και τα ασυντήρητα μηχανήματα οδηγούν καθημερινά στο κλείσιμο όλο και περισσότερων κρεβατιών. Αυτή τη στιγμή 1 στις 4 κλίνες είναι κλειστή. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να χάνονται ανθρώπινες ζωές και όπου δυστυχώς η μάχη για τη ζωή είναι χαμένη, να χάνονται και όργανα προς μεταμόσχευση.
Χαρακτηριστικά αναφέρεται πως αν η Ελλάδα ήταν επαρχία της Αμερικής με τον αντίστοιχο πληθυσμό θα έπρεπε να διαθέτει 2668 κλίνες εντατικής και 4600 αναπνευστήρες, ενώ διαθέτουμε μόλις και μετά βίας 650 κλίνες και 700 αναπνευστήρες.
Αυτή τη στιγμή όπως αναφέρει ο κ. Απόστολος Αρμαγανίδης, Καθηγητής Πνευμονολογίας – Εντατικής Θεραπείας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και Διευθυντής Β΄Πανεπ. Κλινικής Εντατικής Θεραπείας Πανεπ. Νοσοκομείο ΑΤΤΤΙΚΟΝ, υπάρχουν τουλάχιστον 154 κλίνες ΜΕθ κλειστές στη χώρα. Κάθε κλίνη νοσηλεύει περίπου για 13 ημέρες περίπου 30 ασθενείς το χρόνο. Επομένως εάν λειτουργούσαν και οι 154 κλίνες που είναι κλειστές θα μπορούσαν να νοσηλευτούν 4620 ασθενείς σε ένα χρόνο.
Καθώς οι μονάδες υπολειτουργούν είναι εύκολο κανένας να καταλάβει ότι δεν υπάρχει και προσωπικό ψυχολογικής στήριξης των συγγενών των ασθενών, με αποτέλεσμα να μην δίνεται η άδεια συχνά από άγνοια, να παρθούν όργανα από τους εγκεφαλικά νεκρούς ώστε να σωθούν άλλοι συνάνθρωποί μας.
Τα αίτια ύπαρξης του μειωμένου αριθμού δοτών είναι πολλά:
1) Άρνηση των συγγενών λόγω δυσπιστίας της κοινής γνώμης και παραπληροφόρησης και λανθασμένων χειρισμών των «αρμοδίων» που αποφασίζουν χωρίς να συμβουλεύονται τους ειδικούς.
2) Περιορισμένος αριθμός κλινών ΜΕΘ, οπότε δύσκολα εισάγεται στη ΜΕΘ ένα περιστατικό με βαρύτατη κρανιοεγκεφαλική κάκωση ή εισάγεται καθυστερημένα
3) Δικαιολογημένη δυσαρέσκεια των συγγενών από την ποιότητα παρεχομένων υπηρεσιών από το Ελληνικό υγειονομικό σύστημα λόγω οργανωτικών προβλημάτων και ανεπάρκειας μέσων (ΕΚΑΒ, και Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών, καθυστερημένη εισαγωγή σε ΜΕΘ κλπ)
4) Φόρτος εργασίας και ανεπάρκεια αριθμού ιατρονοσηλευτικού προσωπικού στη ΜΕΘ, ενώ η διαδικασία ενημέρωσης και λήψης συγκατάθεσης των συγγενών απαιτεί το προσωπικό της ΜΕΘ να έχει κατάλληλη εκπαίδευση και εμπειρία και να διαθέσει πολύτιμο χρόνο για ένα ασθενή που είναι ουσιαστικά νεκρός και προφανώς δεν είναι πρώτη προτεραιότητα για τον εντατικολόγο, ο οποίος όσο πολύτιμα και να είναι τα όργανα, εάν δεν έχει χρόνο θα προτιμήσει να ασχοληθεί με βιώσιμους ασθενείς και όχι με εγκεφαλικά νεκρούς δυνητικούς δότες.
Για το λόγο αυτό η Ελλάδα χρειάζεται άμεσα διπλασιασμό των κλινών ΜΕΘ για να φτάσει περίπου τον μέσο όρο στην Ευρώπη. Η αλήθεια είναι ότι υστερούμε περισσότερο σε κλίνες ΜΕΘ απ ότι σε γενικές κλίνες νοσοκομείων. Όσο λιγότερες κλίνες ΜΕΘ έχει μια χώρα λένε οι εντατικολόγοι, τόσο μεγαλύτερη θνησιμότητα παρατηρείται στους ασθενείς μέσα στις μονάδες ΜΕΘ. Αιτία πολύ συχνά οι ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις.
Πρόσφατη έρευνα έδειξε, ότι η θνησιμότητα διπλασιάζεται σχεδόν εάν δεν βρεθεί κλίνη ΜΕΘ για νοσηλεία των βαρέως πασχόντων.
Με σημερινές τιμές, το κόστος κατασκευής μιας κλίνης ΜΕΘ φτάνει πάνω από 100.000€. Η μόνη δυνατότητα να μεγαλώσουν και να επανδρωθούν οι μονάδες είναι να ενταχθούν σε προγράμματα ΕΣΠΑ.
Με βάση τα Ευρωπαϊκά δεδομένα, μια ΜΕΘ βαρέως πασχόντων χρειάζεται εξαπλάσιο αριθμό νοσηλευτών από τον αριθμό των κλινών. Για λιγότερο βαριά περιστατικά υπάρχει και η αναλογία 4 προς 1. Στη χώρα μας βαριά και ελαφρότερα περιστατικά εξυπηρετούνται από μια αναλογία 3 προς 1. Έτσι μειώνεται η αποδοτικότητα των ΜΕΘ και αυξάνεται το κόστος λειτουργίας. Η χαμηλή αναλογία προσωπικού προς κλίνες διπλασιάζει σχεδόν τις λοιμώξεις στους ασθενείς της ΜΕΘ, τριπλασιάζοντας το κόστος νοσηλείας αφού ο ασθενής παραμένει στη μονάδα περισσότερες μέρες. Εάν με καλύτερη στελέχωση της ΜΕΘ μειωθεί η διάρκεια νοσηλείας ενός ασθενή για μία μόνο μέρα ή αποφευχθεί η αντιμετώπιση κάποιου επεισοδίου λοίμωξης με αντιβιοτικά, τα χρήματα που εξοικονομούνται καλύπτουν το μισθό ενός νοσηλευτή για όλο το μήνα.
Για να επανδρωθούν οι μονάδες πρέπει να δοθούν κίνητρα ώστε κάποιοι να γίνουν εντατικολόγοι, κάτι που απαιτεί εκπαίδευση σε ΜΕΘ από 3 έως 6 μήνες, ανάλογα την προηγούμενη εμπειρία. Οι γιατροί των ΜΕΘ έχουν περισσότερες ενεργείς και δύσκολες εφημερίες ενώ τα 7 συνολικά χρόνια ειδίκευσης μετά το πτυχία δεν είναι καθόλου ελκυστική παράμετρος ειδικά τις τους νέους γιατρούς. Αυτός είναι και ο λόγος που οι έλληνες εντατικολόγοι γίνονται ανάρπαστοι στο εξωτερικό ειδικά στη Γερμανία και την Αυστραλία. Παρά τις προκηρύξεις, το 1/3 των θέσεων παραμένουν κενές και στη χώρα μας.
Επιπλέον η πνευμονία π.χ. στη ΜΕΘ δεν μπορεί να κοστολογείται το ίδιο με την πνευμονία στον όροφο, γιατί είναι απείρως πιο δαπανηρή και δεν είναι δυνατόν να περιλαμβάνεται στο κλειστό νοσήλιο.
Είναι γεγονός ότι οι ασθενείς που νοσηλεύονται σήμερα στις ΜΕΘ είναι κατά μέσο όρο σε βαρύτερη κατάσταση σε σχέση με το παρελθόν. Τα μικρόβια είναι πιο ανθεκτικά εξ αιτίας του ότι ο ασθενής έχει πάρει μεγαλύτερες ποσότητες αντιβιοτικών πριν νοσήσει βαριά και μπει στη μονάδα ΜΕΘ.Ο ασθενής είναι πιο ευάλωτος καθώς παραμένει διασωληνωμένος στον αναπνευστήρα χωρίς τη δυνατότητα να κινηθεί και να βήξει , την ικανότητα να τραφεί φυσιολογικά έχοντας πιθανώς χάσει αίμα ή είναι καταπονημένος. Οι αντλίες ενδοφλέβιων φαρμάκων οι ειδικοί καθετήρες και οι αναπνευστήρες μπορεί να σώζουν ζωές δημιουργούν όμως και νέες εστίες μικροβίων από τις οποίες μπορεί να «φύγει» ο ασθενής. Η κακή ανοσία και τα νέα μικρόβια πιο ανθεκτικά στα αντιβιοτικά παρά την τεχνολογία θερίζουν ζωές ειδικά στην καρδιακή και νεφρική ανεπάρκεια. Πολλοί ασθενείς φεύγουν από αδυναμία αντιμετώπισης σηπτικών επιπλοκών φαινόμενα στα οποία η χώρα μας έχει θλιβερό προβάδισμα.
Πρόσφατη έρευνα έδειξε πως αν η αναλογία νοσηλευτών προς ασθενείς μειωθεί τότε το αποτέλεσμα, είναι σημαντική αύξηση του ποσοστού των λοιμώξεων στις ΜΕΘ.
Ο ΠΟΥ λέει ότι είναι απαραίτητο το 8-12% των νοσοκομειακών κλινών να είναι ΜΕΘ. Η χώρα μας έχει κάτω από 2%. Στα ιδιωτικά θεραπευτήρια αγγίζει το 8% φτάνοντας τις 1500 κλίνες ΜΕΘ. Ακόμα όμως και με αυτά τα νούμερα είμαστε από τους τελευταίους στην Ευρώπη κάτι που σημαίνει ακόμα και αν μειωθούν οι γενικές κλίνες, οι εντατικές πρέπει να αυξηθούν. Όσο λιγότερες είναι οι κλίνες ΜΕΘ τόσο μεγαλύτερη είναι η θνησιμότητα στους ασθενείς που νοσηλεύονται σε αυτές.
Η ανεπάρκεια των κλινών ΜΕΘ στη χώρα μας αποδεικνύεται και από τη λίστα αναμονής μιας τέτοιας κλίνης από το ΕΚΑΒ. Άγνωστος παραμένει ο αριθμός των ασθενών που καταλήγουν πριν καν βρεθεί αυτό το πολυπόθητο κρεβάτι.
Το ποσοστό αυτών των κλινών παραμένει αμετάβλητο εδώ και 10 χρόνια. Ακόμα και αν το σύστημα αποφασίσει με πολιτική βούληση να νοικιάσει τις κλίνες ΜΕΘ των ιδιωτικών νοσοκομείων δεν δίνεται λύση αφού αυτές χρεώνονται 2000-3000€ την ημέρα και η κρατική κλίνη 200 έως 300€ την ημέρα. Ωστόσο η θνησιμότητα στις ελληνικές ΜΕΘ είναι αρκετά καλή περίπου 25%.Η παραμονή στη ΜΕΘ έχει χειρότερη επιβίωση από τις Μονάδες Αυξημένης Φροντίδας κάτι που δεν έχει επεκταθεί αρκετά.
* Δημοσιεύτηκε και στα Αντίποινα στις 28-2-2015
.jpg)
