Νέα θλιβερά ρεκόρ καταγράφουν τα Ελληνόπουλα σε διεθνή μελέτη αναφορικά με την παχυσαρκία, την ελλιπή σωματική δραστηριότητα και την ανθυγιεινή διατροφή.
Της ΑΛΕΞΙΑΣ ΣΒΩΛΟΥ
Όσον αφορά την παχυσαρκία, την έλλειψη άσκησης και την ανθυγιεινή διατροφή.
Συνοπτικά οι 15χρονοι έφηβοι έρχονται δεύτεροι στην παχυσαρκία, με την Ελλάδα να βρίσκεται στην έβδομη θέση σε 44 χώρες σε όλες τις ηλικίες. Επίσης, η πατρίδα μας κατατάσσεται στην 40ή θέση στις χώρες στην επαρκή σωματική δραστηριότητα (μία ώρα την ημέρα) και στην τέταρτη χαμηλότερη θέση στην κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, με το φαινόμενο να είναι ταξικό και τα ποσοστά να είναι υψηλότερα στους εφήβους που προέρχονται από οικογένειες χαμηλότερου οικονομικού επιπέδου. Τα ευρήματα καταγράφει η διακρατική «Έρευνα για τις συμπεριφορές που συνδέονται με την υγεία των έφηβων – μαθητών», που διεξήχθη με βάση το διακρατικό πρόγραμμα Health Behaviour in School-aged Children, HBSC, στο οποίο η Ελλάδα συμμετέχει μέσω του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγείας, Νευροεπιστημών και Ιατρικής Ακριβείας «ΚΩΣΤΑΣ ΣΤΕΦΑΝΗΣ»-ΕΠΙΨΥ. Η έρευνα καταδεικνύει την επικράτηση των ανθυγιεινών διατροφικών συνηθειών, του υψηλού επιπολασμού της παχυσαρκίας, αλλά και των χαμηλών επιπέδων φυσικής δραστηριότητας και άσκησης στους εφήβους. Όλα τα ευρήματα αφορούν παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη μεταβολικού συνδρόμου, καρδιαγγειακών παθήσεων, διαβήτη και καρκίνου.
Διεθνώς μόνο το 20% των εφήβων πληρούν τις συστάσεις του ΠΟΥ για τουλάχιστον 60 λεπτά καθημερινής μέτριας έως έντονης φυσικής δραστηριότητας (25% στα αγόρια και 15% στα κορίτσια). Στην Ελλάδα, το ποσοστό είναι σημαντικά χαμηλότερο (14%, 18% στα αγόρια και 10% στα κορίτσια), με τη χώρα μας κατατάσσεται 40ή μεταξύ των 43 χωρών με δεδομένα σε αυτόν τον δείκτη. Το ποσοστό επαρκούς φυσικής δραστηριότητας τείνει, μάλιστα, να μειώνεται όσο οι έφηβοι μεταβαίνουν ηλικιακά από τα 11 (ΣΤ΄ Δημοτικού, 16%) στα 13 (Β΄ Γυμνασίου, 13%) ή τα 15 (Α΄ Λυκείου), με μόνο το 12% των 15χρονων να πληρούν τη σύσταση (16% διεθνώς). Περίπου το 30% των εφήβων ηλικίας 11, 13 και 15 στην Ελλάδα θεωρούνται σωματικά ανενεργοί. Είναι δε αξιοσημείωτο ότι η αναλογία των σωματικά ανενεργών εφήβων είναι στη χώρα μας μεγαλύτερη εκείνης των περισσοτέρων χωρών που συμμετέχουν στην έρευνα (24%), ενώ -όπως συμβαίνει και αλλού στον κόσμο- είναι επιπλέον σημαντικά μεγαλύτερη και μεταξύ των εφήβων που ζουν σε οικογένειες από αναλογικά χαμηλότερο οικονομικό επίπεδο. Είναι επίσης αξιοσημείωτο ότι το ποσοστό των εφήβων στην Ελλάδα που ταξινομούνται ως σωματικά ανενεργοί είναι σημαντικά αυξημένο σήμερα (30%) συγκριτικά με το 2018 (24%), ιδιαίτερα στα κορίτσια. Το γεγονός αυτό καταδεικνύει πως μια σημαντική μερίδα των εφήβων πλέον αξιοποιεί τον ελεύθερο χρόνο μπροστά σε μια οθόνη.
Κατάταξη
Στην Ελλάδα, το 28% των εφήβων ηλικίας 11, 13 και 15 ταξινομούνται βάσει δείκτη μάζας σώματος ως υπέρβαροι ή παχύσαρκοι, ποσοστό σημαντικά υψηλότερο από το διεθνές (22%), και έχουν την έβδομη υψηλότερη θέση στη σχετική κατάταξη για όλες τις ηλικίες μαζί, και τη δεύτερη υψηλότερη στους 15χρονους. Μάλιστα, όπως συμβαίνει και διεθνώς, το παραπάνω ποσοστό έχει αυξηθεί σημαντικά (κυρίως στα αγόρια) μετά το 2018 (25%), σηματοδοτώντας μια αναδυόμενη πρόκληση για τη δημόσια υγεία που προσκαλεί σε άμεση αντίδραση. Στον αντίποδα, το 4% των εφήβων στη χώρα μας (5% διεθνώς) φαίνεται να είναι ελλιποβαρείς. Αν και αφορά μια μικρή μερίδα εφήβων, ως κατάσταση δεν θα πρέπει να υποτιμηθεί, καθώς ενδέχεται να παραπέμπει σε διατροφικές στερήσεις ή σε άλλα υποκείμενα θέματα ψυχοσωματικής κυρίως υγείας. Αξιοσημείωτο είναι ότι περισσότεροι από ένας στους τέσσερις (28%) εφήβους στη χώρα μας (29% διεθνώς) αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους ως «παχύ», με το ποσοστό αυτό να είναι σημαντικά υψηλότερο στα κορίτσια (33% έναντι 22% στα αγόρια – όμοια τάση και διεθνώς). Η αρνητική εικόνα σώματος -αυξημένη συγκριτικά με το 2018, τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς- δυνάμει συμβάλλει σε προβλήματα ψυχικής υγείας, διατροφικές διαταραχές και συμπεριφορές υψηλού κινδύνου για τον έλεγχο του βάρους.
Από την έρευνα προκύπτει επίσης ότι μόνο το 38% των εφήβων διεθνώς καταναλώνουν φρούτα και λαχανικά καθημερινά, με το αντίστοιχο ποσοστό να είναι σημαντικά χαμηλότερο (30%) στη χώρα μας (τέταρτη χαμηλότερη θέση στη σχετική κατάταξη). Το χαμηλό αυτό ποσοστό είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό εάν ληφθεί υπόψη η τεκμηριωμένη σχέση μεταξύ της επαρκούς κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών και του μειωμένου κινδύνου χρόνιων ασθενειών. Επιπλέον, μόνο οι δύο στους πέντε (41%) εφήβους στην Ελλάδα ξεκινούν το πρωί για το σχολείο έχοντας φάει πρωινό – ποσοστό και πάλι χαμηλότερο συγκριτικά με τον διεθνή μέσο όρο (51%). Μάλιστα, όπως συμβαίνει και διεθνώς, το ποσοστό των εφήβων στην Ελλάδα που τρώνε πρωινό τις καθημερινές έχει μειωθεί σημαντικά το 2022 συγκριτικά με το 2018 (48%), εγείροντας ανησυχίες. Στα ενθαρρυντικά είναι ότι σημαντικά χαμηλότερα ποσοστά εφήβων στη χώρα μας αναφέρουν ότι καταναλώνουν καθημερινά γλυκά, σοκολάτες κ.λπ. (18% έναντι 25% διεθνώς) ή αναψυκτικά που περιέχουν ζάχαρη (6% έναντι 15% διεθνώς), στοιχείο που ενδεχομένως δείχνει ευαισθητοποίηση σχετικά με τις επιβλαβείς επιπτώσεις της υπερβολικής κατανάλωσης ζάχαρης στην υγεία, ανεξαρτήτως κοινωνικοοικονομικού επιπέδου.
Ευρήματα
Όπως επισημαίνει η ομότιμη καθηγήτρια Ψυχιατρικής της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ και επιστημονικά υπεύθυνη του ελληνικού σκέλους της έρευνας στο ΕΠΙΨΥ, Άννα Κοκκέβη, τα παραπάνω ευρήματα (είτε από μόνα τους είτε σε συνδυασμό) επιδρούν αρνητικά στη σωματική και την ψυχοκοινωνική υγεία των εφήβων, με τις συνέπειες να εκτείνονται και να επηρεάζουν την οικογένεια, τη σχολική εμπειρία και τα συστήματα υγείας.
Όπως δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «ΜΠΑΜ» που κυκλοφορεί
.jpg)
