ΠΟΥ: Παγκόσμιο σχέδιο δράσης για την αντοχή στα αντιβιοτικά

Μια από τις μεγαλύτερες απειλές για την παγκόσμια υγεία σήμερα είναι η ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά και μπορεί να επηρεάσει οποιονδήποτε, ανεξαρτήτως ηλικίας, σε οποιαδήποτε χώρα.

Μια σειρά λοιμώξεων, όπως η πνευμονία, η φυματίωση, και η βλεννόρροια, γίνονται όλο και πιο δύσκολο να θεραπευτούν, καθώς τα αντιβιοτικά που χρησιμοποιούνται  είναι λιγότερο αποτελεσματικά.

Μόνο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τα ανθεκτικά βακτήρια εκτιμάται ότι προκαλούν 25.000 θανάτους και κοστίζουν περισσότερο από 1,5 δις δολ. κάθε χρόνο σε δαπάνες υγειονομικής περίθαλψης και απώλειας παραγωγικότητας.

Η αντοχή στα αντιβιοτικά είναι μια φυσική διαδικασία, αλλά η κακή χρήση αντιβιοτικών σε ανθρώπους και ζώα την επιταχύνει.

Η ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά οδηγεί σε μεγαλύτερη παραμονή στο νοσοκομείο, υψηλότερα ιατρικά έξοδα και αυξημένη θνησιμότητα.

Με δεδομένα τα παραπάνω, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ξεκινά από σήμερα και για ολόκληρη την εβδομάδα, εκστρατεία ευαισθητοποίησης για την αντίσταση στα αντιβιοτικά, με θέμα «Αντιβιοτικά: Handle with care”.

Η αντιμετώπιση της ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά αποτελεί υψηλή προτεραιότητα για τον  ΠΟΥ. Στην κατεύθυνση αυτή εγκρίθηκε στην Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας τον περασμένο Μάιο, ένα συνολικό σχέδιο δράσης για τη μικροβιακή αντοχή, συμπεριλαμβανομένης της ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά. Το παγκόσμιο σχέδιο δράσης έχει 5 στρατηγικούς στόχους:

1. Βελτίωση της ευαισθητοποίησης και της κατανόησης της μικροβιακής αντοχής

2. Ενίσχυση της εποπτείας και έρευνας

3. Μείωση της επίπτωσης της λοίμωξης

4. Βελτίωση της  χρήσης των αντιβιοτικών

5. Διασφάλιση βιώσιμων επενδύσεων στην καταπολέμηση της μικροβιακής αντοχής.

Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, τα αντιβιοτικά είναι φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την πρόληψη και τη θεραπεία βακτηριακών λοιμώξεων. Η ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά εμφανίζεται όταν τα βακτήρια αλλάζουν, ως αντίδραση στη χρήση αυτών των φαρμάκων.

Τα μικρόβια, όχι οι άνθρωποι, γίνονται ανθεκτικά στα αντιβιοτικά. Τα ανθεκτικά μικρόβια μολύνουν ανθρώπους, και είναι πιο δύσκολο να αντιμετωπιστούν.

Η ανθεκτικότητα οδηγεί σε υψηλότερα ιατρικά έξοδα, παρατεταμένη παραμονή στο νοσοκομείο και αυξημένη θνησιμότητα. Χρειάζεται επειγόντως να αλλάξει ο τρόπος συνταγογράφησης και χρήσης των αντιβιοτικών. Ακόμη και αν έχουν αναπτυχθεί νέα φάρμακα, χωρίς αλλαγή συμπεριφοράς, η αντοχή στα αντιβιοτικά θα παραμείνει μια σημαντική απειλή. Αλλαγές στη συμπεριφορά πρέπει να περιλαμβάνουν δράσεις μείωσης της εξάπλωσης των λοιμώξεων μέσω εμβολιασμού, πλύσιμο χεριών και καλή υγιεινή τροφίμων.

Η ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά αυξάνεται σε επικίνδυνα υψηλά επίπεδα σε όλα τα μέρη του κόσμου. Νέοι μηχανισμοί αντίστασης αναδύονται και εξαπλώνονται σε παγκόσμιο επίπεδο κάθε μέρα, απειλώντας την ικανότητά μας για την αντιμετώπιση κοινών λοιμωδών νοσημάτων.

Μια αυξανόμενη λίστα λοιμώξεων, όπως η πνευμονία, η φυματίωση, η σηψαιμία και η γονόρροια, γίνονται ολοένα και δυσκολότερο, και μερικές φορές αδύνατο, να αντιμετωπιστούν καθώς τα αντιβιοτικά γίνονται ολοένα και λιγότερο αποτελεσματικά.

Σε χώρες όπου τα αντιβιοτικά μπορούν να αγοραστούν χωρίς συνταγή, η εμφάνιση και η εξάπλωση της αντίστασης χειροτερεύει. Ομοίως, σε χώρες χωρίς τυποποιημένες κατευθυντήριες θεραπευτικές οδηγίες, τα αντιβιοτικά συχνά συνταγογραφούνται υπερβολικά από τους επαγγελματίες υγείας και χρησιμοποιούνται υπερβολικά από το κοινό.

Χωρίς άμεση δράση, οδεύουμε προς μια “μετά τα αντιβιοτικά” εποχή, κατά την οποία κοινές λοιμώξεις και ελαφροί τραυματισμοί μπορούν και πάλι να σκοτώσουν.

Η ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά επιταχύνεται από την κακή χρήση και κατάχρηση των αντιβιοτικών, καθώς και από την μειωμένη πρόληψη και έλεγχο των λοιμώξεων. Μέτρα μπορούν να ληφθούν σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας για τη μείωση των επιπτώσεων και τον περιορισμό της εξάπλωσης της ανθεκτικότητας.

Το κοινό μπορεί να βοηθήσει  στην πρόληψη της μικροβιακής αντοχής:

– πλένοντας τα χέρια τακτικά, τηρώντας τους κανόνες υγιεινής στα τρόφιμα, περιορίζοντας τη στενή επαφή με άρρωστα άτομα και με τους εμβολιασμούς

– με χρήση αντιβιοτικών μόνο όταν συνταγογραφούνται από πιστοποιημένο επαγγελματία υγείας

– με την πλήρη κατανάλωση της συνταγής που συνέστησε ο γιατρός
– μη χρήση υπολοίπων αντιβιοτικών και

– ποτέ να μην μοιράζεται αντιβιοτικά με άλλους.

Επαγγελματίες υγείας και φαρμακοποιοί μπορούν να βοηθήσουν:

– στην πρόληψη των μολύνσεων διασφαλίζοντας ότι τα χέρια, τα ιατρικά εργαλεία και το περιβάλλον είναι καθαρά,

– τηρώντας τους χρόνους των εμβολιασμών των ασθενών

– όταν υπάρχει υποψία βακτηριακής μόλυνσης, να πραγματοποιούν καλλιέργειες βακτηρίων και εξετάσεις για την επιβεβαίωση της λοίμωξης

– να συνταγογραφούν και να χορηγούν αντιβιοτικά μόνο όταν είναι πραγματικά αναγκαία

– η συνταγογράφηση και χορήγησης του αντιβιοτικού να γίνεται στη σωστή δόση και διάρκεια.

Οι φορείς χάραξης πολιτικής μπορούν να βοηθήσουν:

– με ένα ισχυρό εθνικό σχέδιο δράσης για την αντιμετώπιση της αντοχής στα αντιβιοτικά

– βελτίωση της επιτήρησης των ανθεκτικών στα αντιβιοτικά λοιμώξεων

– ενδυνάμωση των μέτρων πρόληψης και ελέγχου των λοιμώξεων

– ρύθμιση και προώθηση της κατάλληλης χρήσης ποιοτικών φαρμάκων

– πληροφορώντας τον πληθυσμό για την επίπτωση της αντίστασης στα αντιβιοτικά

– επιβράβευση την ανάπτυξη νέων θεραπευτικών επιλογών, εμβολίων και διαγνωστικών.

Ενώ υπάρχουν ορισμένα νέα αντιβιοτικά υπό έρευνα και ανάπτυξη, κανένα από αυτά δεν αναμένεται να είναι αποτελεσματικό έναντι των πιο επικίνδυνων μορφών μικροβίων, ανθεκτικών στα αντιβιοτικά. Και με δεδομένη την ευκολία και τη συχνότητα με την οποία οι άνθρωποι ταξιδεύουν, η αντοχή στα αντιβιοτικά είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα, που απαιτεί προσπάθειες από όλα τα έθνη.

Όταν μολύνσεις δεν μπορούν πλέον να αντιμετωπιστούν με αντιβιοτικά πρώτης γραμμής, θα πρέπει να χρησιμοποιούνται πιο ακριβά φάρμακα. Μια μεγαλύτερη διάρκεια ασθένειας και θεραπείας, συχνά σε νοσοκομεία, αυξάνει το κόστος της υγειονομικής περίθαλψης, καθώς και την οικονομική επιβάρυνση των οικογενειών και των κοινωνιών.

Η ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά βάζει τα επιτεύγματα της σύγχρονης ιατρικής σε κίνδυνο. Χωρίς αποτελεσματικά αντιβιοτικά για την πρόληψη και θεραπεία των λοιμώξεων, οι μεταμοσχεύσεις οργάνων, η χημειοθεραπεία και οι χειρουργικές επεμβάσεις, όπως οι καισαρικές τομές, γίνονται πολύ πιο επικίνδυνες.