Η εκφοβιστική συμπεριφορά είναι μια συνειδητή επιθετική πράξη, στάση ή χειρισμός εναντίον ενός ατόμου ή αριθμών ατόμων και επιχειρείται από ένα η περισσότερα άτομα.
Στο φαινόμενο του bullying εμπλέκονται πολλά μέρη:
o Το παιδί που δέχεται βία.
o Το παιδί ή ομάδα παιδιών που ασκεί βία.
o Τα παιδιά θεατές.
o Οι εκπαιδευτικοί.
o Οι γονείς.
Σύμφωνα με τον Olweus, σχολική βία και σχολικός εκφοβισμός παρατηρείται, όταν ένα παιδί «εκτίθεται, κατ’ επανάληψη και σε διάρκεια χρόνου, σε αρνητικές πράξεις από ένα ή περισσότερα άτομα.»
Όσον αφορά τα σημάδια του εκφοβισμού, είναι δύσκολο να αναγνωρίσεις ότι το παιδί σου είναι θύμα εκφοβισμού. Οι πληγές στο σώμα είναι σπάνιες. Πιο συχνά θα παρατηρηθούν αλλαγές στη συμπεριφορά του, όπως είναι η άρνηση να πάει σχολείο, το άγχος για το σχολείο, η εμφάνιση συναισθημάτων λύπης, η μείωση της σχολικής επίδοσης και η παραίτηση από χόμπι.
Ο όρος «αρνητική πράξη» αναφέρεται στην πράξη εκείνη με την οποία «ένα άτομο προκαλεί εσκεμμένη βλάβη ή συναισθηματική δυσκολία σε άλλο άτομο, μέσω σωματικής επαφής, λεκτικώς ή με άλλους τρόπους.» Μπορεί να διαρκεί για σύντομη χρονική περίοδο ή για ολόκληρα χρόνια και χαρακτηρίζεται από κατάχρηση εξουσίας. Ο δράστης έχει σκοπό να βλάψει το παιδί – στόχο και δεν φοβάται την αντεκδίκηση, διότι βασίζεται στην αδυναμία του παιδιού.
Μια σημαντική παράμετρος που τίθεται είναι η έννοια της επανάληψης. Το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού δεν είναι ένα μεμονωμένο γεγονός. Δεν είναι ένας απλός τυχαίος καβγάς μεταξύ δυο παιδιών στη σχολική αυλή. Επίσης, περιλαμβάνει ανισορροπία δύναμης ή εξουσίας μεταξύ του παιδιού που εκφοβίζει και του παιδιού που εκφοβίζεται.
O σχολικός εκφοβισμός (bullying) με άλλα λόγια, είναι μια μορφή επιθετικής συμπεριφοράς, κατά κανόνα εσκεμμένη και επιζήμια. Συχνά είναι επίμονη, κάποιες φορές συνεχιζόμενη επί εβδομάδες, μήνες ή χρόνια. Αυτοί που υφίστανται το σχολικό εκφοβισμό είναι πολύ δύσκολο να υπερασπιστούν τον εαυτό τους.
O Olweus τονίζει τη διαφορά του bullying με το «πείραγμα» στα πλαίσια του παιχνιδιού. Το «πείραγμα» αυτό συνήθως συμβαίνει μεταξύ φίλων και δεν περιλαμβάνει την πρόκληση σωματικού πόνου των άλλων. Αντίθετα το bullying εμπλέκει άτομα που δεν έχουν φιλικές σχέσεις. Η χαρακτηριστική ανισορροπία δύναμης, διατυπώνει ο Olweus στον ορισμό του, μπορεί να αναφέρεται στα ατομικά ή κοινωνικά χαρακτηριστικά του δράστη και του θύματος.
Το «πείραγμα» μπορεί εύκολα να μετατραπεί σε εκφοβισμό, αν συμβαίνει για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα και το σημαντικότερο, όταν το παιδί αισθανθεί ότι οι πράξεις των άλλων δεν διέπονται από αστείο και δεν γίνονται μέσα στα όρια του παιχνιδιού.
Κάθε μέλος της σχολικής κοινότητας έχει ρόλο και ευθύνη για την αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού. Ο βαθμός εμπλοκής κάθε μέλους σχετίζεται τόσο με την ιδιότητά του, όσο και με τη σοβαρότητα, τη συχνότητα και την ένταση του περιστατικού εκφοβισμού. Άλλος είναι ο ρόλος και η ευθύνη του διευθυντή του σχολείου, άλλος του δασκάλου, άλλος των συμμαθητών, άλλος των γονιών. Ωστόσο, θα πρέπει όλοι να συνεργαστούν σε ένα πλαίσιο παράλληλων δράσεων, διότι, αφού η αιτιολογία του εκφοβισμού είναι πολυπαραγοντική, και η αντιμετώπισή του θα πρέπει να είναι πολυεπίπεδη.
Σοφία Π. Μιχαλοπούλου
Κλινική Ψυχολόγος-Ψυχοπαθολόγος, Ψυχοθεραπεύτρια,
Παιδιών,εφήβων,ενηλίκων.
www.michalopoulou.gr
www.facebook.com/michalopoulou.sofia
email:[email protected]
Pingback: Bullying ή πείραγμα; | Ο Κόσμος της Ψυχολογίας
Pingback: Bullying ή πείραγμα; | Ψυχολογία, Φιλοσοφία, Επιστήμες, Παιδεία
Pingback: Bullying ή πείραγμα; | Ο Κόσμος του Σχολείου
Pingback: Bullying ή πείραγμα; | Ένατο Κύμα
– No hagamos a los demás lo que no nos gusta que nos hagan a nosotros ! Aunque parezca antigua la frece- ” Para el bullyng”.
το λενε πειραγμα για να δικαιολογουνται!!!
Pingback: Σχολικός Εκφοβισμός (μέρος 1ο) : Τι είναι ο σχολικός εκφοβισμός – Σύλλογος Γονέων & Κηδεμόνων