Η μόνη γνήσια Μεσογειακή διατροφή είναι η κρητική

Μεσογειακή διατροφή: Τα οφέλη, το παρελθόν, το παρόν, το μέλλον
Μεσογειακή διατροφή – Τι είναι;
Η μεσογειακή διατροφή, που αντιπροσωπεύει το διατροφικό πρότυπο το οποίο συνήθως ακολουθείται από τους πληθυσμούς που κατοικούν σε χώρες που συνορεύουν με τη Μεσόγειο θάλασσα, έχει αναφερθεί ευρέως ότι αποτελεί ένα μοντέλο υγιούς διατροφής, καθώς συνεισφέρει στην ευνοϊκή κατάσταση της υγείας και την καλύτερη ποιότητα ζωής.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η μεσογειακού τύπου διατροφή δεν αποτελεί συγκεκριμένη διατροφή, αλλά ένα σύνολο από διατροφικές συνήθειες που ακολουθούνται παραδοσιακά από τους πληθυσμούς χωρών που συνορεύουν με τη Μεσόγειο θάλασσα. Η μεσογειακή διατροφή συνιστά ένα σύνολο από ικανότητες, γνώσεις, πρακτικές και παραδόσεις, οι οποίες καλύπτουν ένα φάσμα που εκτείνεται από το τοπίο έως το τραπέζι και περιλαμβάνουν τις καλλιέργειες, τη συγκομιδή, την αλιεία, τη συντήρηση, την επεξεργασία, την παρασκευή και κυρίως, την κατανάλωση της τροφής.

Πρότυπο μεσογειακής διατροφής
Η μεσογειακή διατροφή χαρακτηρίζεται από ένα διατροφικό μοντέλο που έχει παραμείνει σταθερό τόσο στο πέρασμα του χρόνου όσο και στον τόπο και περιλαμβάνει κατά κύριο λόγο τα εξής:
 Υψηλή πρόσληψη φρέσκων ή αποξηραμένων φρούτων και λαχανικών, δημητριακών ολικής άλεσης, ξηρών καρπών και οσπρίων
 Ελαιόλαδο ως βασική πηγή λίπους
 Μέτρια κατανάλωση ψαριών και πουλερικών
 Χαμηλή πρόσληψη γαλακτοκομικών, κόκκινου κρέατος, γλυκών
 Πολλά καρυκεύματα και μπαχαρικά
με τη συνοδεία κρασιού ή αφεψημάτων, πάντα με σεβασμό στα πιστεύω κάθε κοινότητας.

Τα τρία βασικά συστατικά της μεσογειακής διατροφής, όπως υπογραμμίζονται από τον μελετητή της, φυσιολόγο Ancel Key, είναι:
 ελαιόλαδο,
 κρασί,
 ψωμί
Μεσογειακός τρόπος ζωής
Η μεσογειακή διατροφή αποτελεί ένα πρότυπο διατροφής που χαρακτηρίζει έναν τρόπο ζωής και κουλτούρας, που έχει αναφερθεί ότι συμβάλλει στην καλύτερη υγεία και ποιότητα ζωής, και περιλαμβάνει:
 Ήρεμο ψυχοκοινωνικό περιβάλλον,
 Ήπιο κλίμα,
 Διατήρηση του μοντέλου της ευρύτερης οικογένειας,
 Μεσημβρινό ύπνο (σιέστα),
 Τακτική άσκηση (κυρίως βάδισμα)
Αποτελέσματα της μεσογειακής διατροφής
Διαφορετικές μελέτες έχουν δείξει ότι η τήρηση της μεσογειακής διατροφής είναι σταθερά ωφέλιμη, καθώς προσφέρει σημαντική βελτίωση στα ακόλουθα:
 Κατάσταση της υγείας,
 Συνολική θνησιμότητα,
 Θνησιμότητα από Καρδιαγγειακή Νόσο (CVD),
 Συχνότητα εμφάνισης ή θνησιμότητα από Καρκίνο (καρκίνος παχέος εντέρου, καρκίνος οισοφάγου, καρκίνος του μαστού, καρκίνος του δέρματος)
 Συχνότητα εμφάνισης άνοιας, νόσου Αλτσχάιμερ και νόσου του Πάρκινσον
 Μεταβολισμό των λιπιδίων, αρτηριακή πίεση, σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 και αρκετές διαφορετικές νοσολογικές καταστάσεις, όπως ενδοθηλιακή δυσλειτουργία και παχυσαρκία

Αυτά τα αποτελέσματα φαίνεται να σχετίζονται από κλινικής άποψης με τη δημόσια υγεία, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά στην ενθάρρυνση της υιοθέτησης ενός μεσογειακού τύπου μοντέλου διατροφής για την πρωτοβάθμια πρόληψη σοβαρών χρόνιων ασθενειών.

Έχει πρόσφατα αποδειχθεί ότι η ψυχολογική ευεξία και η αντιλαμβανόμενη κατάσταση υγείας συνδέονται ξεκάθαρα με τη διατροφή και ότι η κατανάλωση μιας μεσογειακής διατροφής οδηγεί σε υψηλότερα επίπεδα αντιλαμβανόμενης υγείας. Επιπλέον, ευρήματα ερευνών καταδεικνύουν τον προστατευτικό ρόλο της μεσογειακής διατροφής σε σχέση με την πρόληψη καταθλιπτικών διαταραχών.

Το μέλλον
Η μεσογειακή διατροφή – Η Χρυσή Πρότυπη Διατροφή για τον 21ο Αιώνα
Οι υγιεινές ιδιότητες της μεσογειακής διατροφής αποδίδονται κατά κύριο λόγο στην αθροιστική ή συνεργιστική αλληλεπίδραση των διαφόρων συστατικών της εν συνόλω.
Ωστόσο, οι ερευνητές επικεντρώνουν πλέον τις προσπάθειές τους σε συγκεκριμένες τροφές ή συστατικά τροφών που παρέχουν οφέλη στην υγεία και την ευεξία. Κάποια συστατικά της μεσογειακής διατροφής έχει πράγματι ανακαλυφθεί ότι διαθέτουν συγκεκριμένη δράση στο καρδιαγγειακό σύστημα:
 Ανόργανο νιτρικό άλας: Το διατροφικό νιτρικό άλας, που περιέχεται στα περισσότερα λαχανικά, αλλά κυρίως στα πράσινα φυλλώδη λαχανικά και τα παντζάρια, φαίνεται ότι συμβάλλει σημαντικά στις αγγειακές επιπτώσεις, προλαμβάνει τα χαρακτηριστικά του μεταβολικού συνδρόμου και είναι δυνατό να επηρεάζει την παθοφυσιολογία της μυοκαρδιακής βλάβης ισχαιμίας/ επαναιμάτωσης
 Λιπαρά οξέα ω−9: Το μονοακόρεστο λιπαρό οξύ (MUFA) ελαϊκό οξύ, που αντιπροσωπεύει το 75% των λιπαρών οξέων του ελαιόλαδου, έχει αποδειχθεί ότι διαθέτει αντιθρομβωτικές ιδιότητες
 Λιπαρά οξέα ω−3: ευεργετική επίδραση σε θρομβωτική τάση, αντίσταση στην ινσουλίνη
 Αντιοξειδωτικά και Πολυφαινόλες: Πέρα από τη μείωση των δεικτών οξειδωτικού στρες, της φλεγμονής και των παραγόντων κινδύνου αθηροσκλήρωσης, οι πολυφαινόλες του ελαιόλαδου επιφέρουν συγκεκριμένες ευνοϊκές αλλαγές στο προφίλ έκφρασης των γονιδίων που συμμετέχουν στην αθηροσκλήρωση, τη φλεγμονή και το οξειδωτικό στρες
Αυτού του είδους η εστιασμένη έρευνα ενδέχεται τελικά να αξιοποιηθεί για συγκεκριμένες κατάλληλες διατροφικές συμβουλές.
Κατ’ αυτόν τον τρόπο, η πρωτοποριακή επιστήμη τροφίμων βασίζεται στην αυξημένη αντίληψη της βιολογικής σημασίας των μεσογειακών προϊόντων (π.χ. προϊόντα με βάση το ελαιόλαδο, το χαρούπι, τα μεσογειακά φρούτα, την αγκινάρα) και αναπτύσσονται νέα διατροφικά προϊόντα, ώστε να περιλαμβάνουν τα ωφέλιμα στοιχεία της μεσογειακής διατροφής.
Συμπέρασμα
Η μεσογειακή διατροφή αποτελεί ένα από τα πιο υγιεινά διατροφικά μοντέλα, σε ότι αφορά όχι μόνο στη μειωμένη συχνότητα κάποιων σημαντικών νοσολογικών καταστάσεων, αλλά και στην ενίσχυση του γενικού προσδόκιμου ζωής. Οι τρέχουσες κατευθυντήριες οδηγίες και συστάσεις από όλες τις σημαντικές επιστημονικές ενώσεις ενθαρρύνουν ένα μεσογειακού τύπου διατροφικό πρότυπο για την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια πρόληψη σοβαρών χρόνιων ασθενειών, καθώς και του καρκίνου.
Η μεσογειακή διατροφή ανακηρύχθηκε ως Άυλο Πολιτιστικό Αγαθό της Ανθρωπότητας από την UNESCO το 2010. Σήμερα, τα μεσογειακά διατροφικά προϊόντα επαναξιολογούνται για τα ευεργετικά οφέλη που προσφέρουν στην υγεία, οφέλη που ξεπερνούν τις βασικές διατροφικές ανάγκες.