Ο υπουργός Υγείας Θάνος Πλεύρης, ο πρόεδρος του ΕΟΦ, Δημήτρης Φιλίππου και ο πρόεδρος του ΙΦΕΤ Γιάννης Σωτηρίου έδωσαν συνέντευξη Τύπου για το θέμα της έλλειψης στα φάρμακα –ένα πρόβλημα πάντως που “σέρνεται” στην ελληνική αγορά φαρμάκων εδώ και μία πενταετία, κυρίως λόγω της εξαγωγής των σκευασμάτων. Οι ελλείψεις αυξήθηκαν κατά πολύ εδώ και ένα χρόνο, ενώ τον τελευταίο μήνα είναι πλέον δραματικές.
Σήμερα υπάρχουν γονείς που ψάχνουν φάρμακα για το παιδί τους στα φαρμακεία και αναγκάζονται να το αναζητήσουν τελικά σε κάποιο νοσοκομείο. Μεγάλες ελλείψεις καταγράφονται και στα φάρμακα ενηλίκων, επειδή λείπει επί μήνες μια σειρά από σκευάσματα. Ο υπουργός Υγείας προ εβδομάδας δήλωσε ότι θα προσπαθήσει να “διορθώσει” το πρόβλημα άμεσα, όμως, η αλήθεια είναι ότι το ζήτημα είναι πιεστικό από τον περσινό χειμώνα. Ειδικά για τα εισπνεόμενα σκευάσματα, για ορισμένα αντιβιοτικά και αντιφλεγμονώδη, αλλά και για κάποια αντικαταθλιπτικά, το πρόβλημα δεν είναι διόλου καινούργιο.
Ο υπουργός Υγείας Θάνος Πλεύρης, ο πρόεδρος του ΕΟΦ, Δημήτρης Φιλίππου και ο πρόεδρος του ΙΦΕΤ Γιάννης Σωτηρίου θα δώσουν συνέντευξη Τύπου στις 17:00 για το θέμα της έλλειψης στα φάρμακα –ένα πρόβλημα πάντως που “σέρνεται” στην ελληνική αγορά φαρμάκων εδώ και μία πενταετία, κυρίως λόγω της εξαγωγής των σκευασμάτων. Οι ελλείψεις αυξήθηκαν κατά πολύ εδώ και ένα χρόνο, ενώ τον τελευταίο μήνα είναι πλέον δραματικές.
Σήμερα υπάρχουν γονείς που ψάχνουν φάρμακα για το παιδί τους στα φαρμακεία και αναγκάζονται να το αναζητήσουν τελικά σε κάποιο νοσοκομείο. Μεγάλες ελλείψεις καταγράφονται και στα φάρμακα ενηλίκων, επειδή λείπει επί μήνες μια σειρά από σκευάσματα. Ο υπουργός Υγείας προ εβδομάδας δήλωσε ότι θα προσπαθήσει να “διορθώσει” το πρόβλημα άμεσα, όμως, η αλήθεια είναι ότι το ζήτημα είναι πιεστικό από τον περσινό χειμώνα. Ειδικά για τα εισπνεόμενα σκευάσματα, για ορισμένα αντιβιοτικά και αντιφλεγμονώδη, αλλά και για κάποια αντικαταθλιπτικά, το πρόβλημα δεν είναι διόλου καινούργιο.
«Φτάσαμε να λείπουν 400 φάρμακα από τα ράφια λόγω των παράλληλων εξαγωγών, καθώς οι φαρμακαποθήκες αγοράζουν φάρμακα από τις φαρμακοβιομηχανίες, αλλά αντί να τα πουλήσουν στα ελληνικά φαρμακεία, τα πουλούν π.χ. σε γερμανικά. Οι φαρμακέμποροι για το ίδιο φάρμακο όταν το χορηγούν στη χώρα μας έχουν κέρδος 4,67%, ενώ αν το εξάγουν, το κέρδος τους φτάνει από 80% έως 270%. Είναι γνωστό ότι φάρμακο που παράγεται στη Γερμανία, εισάγεται πρώτα στην Ελλάδα και μετά εξάγεται πάλι στη Γερμανία – λόγω της φθηνότερης τιμής της Ελλάδας – και μοιράζονται το επιπλέον κέρδος που δημιουργείται οι φαρμακέμποροι των δύο κρατών».
Ο ίδιος σημειώνει ότι «οι πολυεθνικές φαρμακοβιομηχανίες με τη σειρά τους διαμαρτύρονται, καθώς εισάγουν φάρμακα στην Ελλάδα με χαμηλές τιμές, τα οποία στη συνέχεια οι φαρμακέμποροι εξάγουν στις ακριβότερες χώρες, με αποτέλεσμα οι φαρμακαποθήκες να αποκομίζουν ένα μέρος των κερδών της φαρμακοβιομηχανίας η οποία διαθέτει το ίδιο φάρμακο σε διαφορετικές τιμές στις χώρες της ΕΕ. Η αντίδραση των πολυεθνικών είναι να χορηγούν μειωμένες ποσότητες φαρμάκων στις χώρες με τις χαμηλές τιμές, όπως η Ελλάδα, ώστε να πιέσουν το φαρμακεμπόριο να μην εξάγει στις ακριβότερες χώρες, με αποτέλεσμα να εμφανίζονται ακόμα μεγαλύτερες ελλείψεις φαρμάκων, καθώς οι φαρμακέμποροι τις ποσότητες που έχουν συμφωνήσει θα τις εξάγουν έτσι κι αλλιώς».
Οι νόμοι που δεν τηρούνται
Κατά καιρούς το υπουργείο ανακοινώνει περιορισμό στις επανεξαγωγές και έχει θεωρητικά επιβάλει στις εταιρείες να εξάγουν φάρμακα μόνον όταν έχουν στις αποθήκες τους εξασφαλίσει την επάρκεια για τον ελληνικό πληθυσμό. Αυτό στην πράξη αποδεικνύεται ότι χρόνια τώρα δεν τηρείται. Ένας επιπλέον λόγος που υπάρχουν ελλείψεις ακόμα και σε απλά φάρμακα (π.χ. αντιπυρετικά και παυσίπονα) που παρασκευάζονται στην Ελλάδα, είναι ότι έχουν πλέον αυξημένο κόστος παραγωγής και υπάρχει διεθνής έλλειψη σε κάποιες πρώτες ύλες.
Αυτό έχει ως συνέπεια να παρασκευάζεται μικρότερη ποσότητα από την απαιτούμενη. Οι φαρμακοβιομήχανοι επιμένουν ότι η τιμή των “ελληνικών” φαρμάκων δεν καλύπτει ούτε το κόστος παρασκευής. Εντούτοις, σε πολλά από αυτά τα φάρμακα το κόστος υπερκαλύπτεται και απλά οι φαρμακοβιομήχανοι βγάζουν λιγότερο από το κέρδος που έβγαζαν προ διετίας. Παράλληλα κάνουν και το άλλο: αποσύρουν τα φθηνά φάρμακα και αναγκάζονται οι ασθενείς να αγοράσουν τα παρόμοια σκευάσματα που είναι ακριβότερα. Τα αποσύρουν νομότυπα, δηλώνοντας ότι οι εταιρείες “δεν βγαίνουν” οικονομικά.
Ως προς αυτό, το υπουργείο αποφάσισε να επιτρέψει μικρή αύξηση της τιμής σε όσα σκευάσματα στοιχίζουν λιγότερο από πέντε ευρώ, καθώς υπάρχει διάταξη που προβλέπει ότι επιτρέπεται η αύξηση της τιμής για λόγους δημόσιας Υγείας, όταν το φάρμακο είναι ευρύτατης κατανάλωσης και υπάρχει ο κίνδυνος να αποσυρθεί λόγω χαμηλού κοστολογίου. Οι εταιρείες ήδη υπέβαλαν αίτημα στον ΕΟΦ για να αυξηθεί η τιμή των σκευασμάτων “και να αποτραπεί η απόσυρση”.
Οι “παράλληλες εξαγωγές”
Γεγονός όμως είναι ότι οι ελληνικές φαρμακευτικές εταιρείες είχαν αύξηση τζίρου κατά 4,3% το 2020 σε σύγκριση με το 2019 και οι πωλήσεις τους έφθασαν τα 7 δισ. ευρώ. Την ίδια χρονιά οι εξαγωγές απέφεραν στις εταιρείες 3 δισ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση της τάξης του 47%! Το 2021 οι εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 180%! Η κ. Γιώτα Ταβουλάρη, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Εργαζομένων Φαρμακευτικών και Συναφών Επαγγελμάτων, έχει αναφέρει ότι οι λεγόμενες “παράλληλες εξαγωγές” αποτελούν σημείο τριβής μεταξύ φαρμακοβιομηχάνων και φαρμακέμπορων, αφού μέσω αυτών οι φαρμακαποθήκες αποκομίζουν ένα μέρος των κερδών της φαρμακοβιομηχανίας.
Οι φαρμακοβιομήχανοι, με τη σειρά τους, απαντούν, διαθέτοντας μειωμένες ποσότητες φαρμάκων σε χώρες που έχουν πιο χαμηλές τιμές, με αποτέλεσμα να εμφανίζονται σε αυτές ακόμα μεγαλύτερες ελλείψεις φαρμάκων, καθώς οι φαρμακέμποροι εξάγουν έτσι κι αλλιώς τις συμφωνημένες ποσότητες. Τα μέτρα προσωρινού περιορισμού αυτών των εξαγωγών όχι μόνο δεν δίνουν καμιά προοπτική για τη λύση του προβλήματος των ελλείψεων, αλλά, με τις εξαιρέσεις που προβλέπουν, αποτελούν άλλο ένα εργαλείο για την αύξηση του ανταγωνισμού μεταξύ των επιχειρηματικών ομίλων.
Μιλώντας στην ΕΡΤ ο υπουργός ουσιαστικά σήκωσε τα χέρια ψηλά για τις επανεξαγωγές, λέγοντας ότι η μοναδική ποινή που προβλέπεται για ασύμμετρες επανεξαγωγές, είναι το κλείσιμο των φαρμακαποθηκών. Δεν αναφέρθηκε σε άλλες λύσεις που θα μπορούσε να θεσπίσει η πολιτεία, ώστε όσοι παραβαίνουν το νόμο να υφίστανται π.χ. ποινικές κυρώσεις.
Η λύση με τα γενόσημα
Δεν αναφέρθηκε ούτε στην υποχρέωση της πολιτείας να εισάγει εκείνη ως κράτος πλέον τις αναγκαίες ποσότητες όλων των σκευασμάτων που χρειάζεται ο πληθυσμός και να μην περιορίζεται στη λύση των γενόσημων. Τα γενόσημα μπορεί θεωρητικά να είναι ίδια με ένα “επώνυμο” φάρμακο, διότι περιέχουν την ίδια δραστική ουσία, όμως δεν έχουν τα ίδια έκδοχα, δηλαδή τις ουσίες που επηρεάζουν τον μεταβολισμό των φαρμάκων.
Το υπουργείο σηκώνει τα χέρια ψηλά και για τις παγκόσμιες ελλείψεις, οι οποίες όμως από κάποια κράτη είχαν προβλεφθεί εγκαίρως και είχαν “στοκαριστεί” αναγκαίες ποσότητες πρώτων υλών ή φαρμάκων απαραιτήτων στον πληθυσμό τους. Η ζήτηση σε πολλά φάρμακα αυξήθηκε όντως παγκοσμίως, καθώς ο χειμώνας στο βόρειο ημισφαίριο ήρθε με πολλές ιώσεις και αναπάντεχο αριθμό νοσηλειών για αναπνευστικές λοιμώξεις, πέραν του κορονοϊού. Στην μεγάλη ζήτηση προστέθηκε ως πρόβλημα και το ενεργειακό κόστος παραγωγής αλλά και μεταφορικών. Εντούτοις δεν αντιμετωπίζουν τις ίδιες ελλείψεις όλες οι χώρες, που σημαίνει ότι κάποιες προνόησαν.
«Επειδή τα περισσότερα φάρμακα παράγονται στην Ασία, οι χώρες παραγωγής κρατάνε τα φάρμακα για να καλύψουν τους δικούς τους πληθυσμούς», είπε ο Θάνος Πλεύρης. Για το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν εκατοντάδες ασθενείς, οι οποίοι υποχρεούνται να ψάχνουν το φάρμακό τους πλέον μόνον σε νοσοκομεία επειδή δεν υπάρχει σε κανένα φαρμακείο, είπε ότι… είναι τυχεροί, διότι «στη Γερμανία κάποια φάρμακα δεν υπάρχουν ούτε στα νοσοκομεία».
Είπε ότι σχεδόν για όλα τα φάρμακα που λείπουν υπάρχουν γενόσημα και υποκατάστατα – κάτι που δεν ευσταθεί και ότι για όσα δεν υπάρχουν, θα αναλάβει να κάνει παραγγελίες το Ινστιτούτο Φαρμακευτικής Έρευνας και Τεχνολογίας (ΙΦΕΤ). Ο ίδιος είπε ότι απευθύνθηκε χθες στην Ευρωπαία Επίτροπο κ. Κυριακίδου ώστε να βρεθεί κάποια κεντρική λύση και η Κομισιόν να φροντίσει κεντρικά να εισάγει τις πρώτες ύλες για να τροφοδοτούνται τα εργοστάσια της Ένωσης.