Για κάποιο λόγο, μπορεί να νιώθετε άγχος τη νύχτα και να δυσκολεύεστε να κοιμηθείτε. Δεν μπορείτε να κοιμηθείτε καλά και υποφέρετε από αϋπνία. Και όσο περισσότερο θέλετε να ελέγξετε τον εαυτό σας, παραδόξως τόσο λιγότερο μπορείτε να κοιμηθείτε και τόσο περισσότερο αυξάνεται το πρόβλημα. Το μυαλό σας βρίσκεται σε κατάσταση υπερεγρήγορσης τη νύχτα, οπότε δεν μπορείτε να αφήσετε τη φρουρά σας να πέσει κάτω.
Την επόμενη μέρα έχετε υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας, δηλαδή σωματική-ψυχική κόπωση: νιώθετε έλλειψη ενέργειας, υποφέρετε από προβλήματα συγκέντρωσης ή προσοχής ή πονοκεφάλους; Και σε ψυχολογικό επίπεδο, αρχίζετε να αναπτύσσετε μια σειρά από παρεμβατικές, αρνητικές, αυτόματες σκέψεις που δεν μπορείτε να ελέγξετε, όπως: πώς θα βγάλω τη νύχτα, τι θα κάνω αν δεν κοιμηθώ; Και όλες αυτές οι σκέψεις δημιουργούν νυχτερινό και ημερήσιο άγχος. Γιατί σας συμβαίνει αυτό; Η María José Aróstegui, ψυχολόγος και μέλος της ομάδας εργασίας για την αϋπνία της Ισπανικής Εταιρείας Ύπνου (SES) εξηγεί τους παράγοντες που την επηρεάζουν:
- Γενετική: αν οι γονείς ή οι παππούδες σας ήταν ελαφροί υπναράδες, τότε πιθανότατα είστε και εσείς. «Δεν χρειάζεται να υπάρχει συσχέτιση, αλλά συνήθως έχει κάποια σχέση με αυτό.
- Προσωπικότητα: υπάρχουν ορισμένα στυλ προσωπικότητας που είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν αϋπνία από άλλους τύπους. Για παράδειγμα, οι άνθρωποι που είναι εμμονικοί, τελειομανείς, απαιτητικοί από τον εαυτό τους, άνθρωποι που πρέπει να έχουν τα πάντα υπό έλεγχο. Είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν ψυχοφυσιολογική αϋπνία.
- Ζωτικής σημασίας στιγμή: αν έχετε πρόβλημα άγχους ή κατάθλιψης για λόγους που σχετίζονται με την εργασία, την οικογένεια, το σύντροφο, τα χρήματα ή την υγεία. Αν περνάτε ένα πένθος για την απώλεια ενός μέλους της οικογένειας ή κάτι πολύ σημαντικό για εμάς ή μια υπαρξιακή κρίση.
«Για να κοιμηθούμε, οι άνθρωποι έχουν ανάγκη να απενεργοποιηθούν, να βαρεθούν, να ηρεμήσουν και δεν μπορούμε να ελέγξουμε τον ύπνο μας. Με το νυχτερινό άγχος εκκρίνουμε κορτιζόλη, την ορμόνη του στρες, την έχουμε σε υψηλά επίπεδα και αυτό μας κάνει να βλέπουμε τα πάντα από μια αρνητική οπτική γωνία και, κατά συνέπεια, τα βλέπουμε όλα πιο απειλητικά», λέει ο ψυχολόγος.
Η αϋπνία προκαλείται από τρεις παράγοντες που συνδέονται βαθιά μεταξύ τους: «συναισθήματα, ενθουσιασμός, άγχος», «εσωτερικό ρολόι» και «πώς περνάμε τον χρόνο μας πριν κοιμηθούμε». Όταν επιτευχθεί αυτή η ισορροπία, η αϋπνία θα εξαφανιστεί.