Τα λιπώματα είναι καλοήθεις όγκοι που εντοπίζονται στον ιστό κάτω από το δέρμα (υποδόριο ιστό).
Τα λιπώματα είναι οι συχνότεροι καλοήθεις όγκοι που υπάρχουν. Έχει υπολογιστεί ότι εμφανίζονται σε 1 άτομο σε κάθε 1000.
Οι γυναίκες παρουσιάζουν συχνότερα λιπώματα παρά οι άνδρες. Οι περισσότεροι ασθενείς παρουσιάζουν τα λιπώματα όταν είναι μεταξύ 40 και 60 ετών. Δεν είναι όμως σπάνιο να εντοπιστούν σε άτομα μεταξύ 20 και 30 ετών.
Το μέγεθος που έχουν συνήθως είναι μικρό, με διάμετρο από 1 έως 3 εκατοστά. Μπορούν όμως να είναι και πολύ πιο μεγάλα και να φθάνουν στο μέγεθος ενός αυγού ή ακόμη μεγαλύτερα.
Δεν είναι ακόμη γνωστό για πιο λόγο δημιουργούνται τα λιπώματα και τι είναι που τα προκαλεί. Σε μερικές περιπτώσεις έχει διαπιστωθεί ότι υπάρχει οικογενειακή προδιάθεση. Σε άλλες περιπτώσεις οι ασθενείς περιγράφουν ότι το λίπωμα έχει δημιουργηθεί εκεί όπου είχαν ένα τραυματισμό ή ένα μώλωπα. Κατά γενικό κανόνα όμως δεν υπάρχει εξήγηση για την εμφάνιση λιπωμάτων.
Τα λιπώματα αναπτύσσονται πολύ αργά. Σε πολλούς ασθενείς δεν αναπτύσσεται μόνο ένα λίπωμα αλλά περισσότερα σε διάφορα μέρη του σώματος.
Πολλοί ασθενείς αναπτύσσουν μόνο ένα λίπωμα. Υπάρχουν άλλοι που παρουσιάζουν περισσότερα ενώ υπάρχουν και οικογενειακά σύνδρομα λιπωμάτοσης όπου οι ασθενείς παρουσιάζουν πολλά λιπώματα. Τα λιπώματα στις οικογένειες αυτές έχουν τάση να γίνονται μεγαλύτερα και να συγκεντρώνονται μαζί σε ορισμένες περιοχές.
Τα λιπώματα αναπτύσσονται στον υποδόριο ιστό δηλαδή στο στρώμα πάχους που βρίσκεται ακριβώς κάτω από το δέρμα. Είναι μαλακά στην αφή και στη ψηλάφηση μετακινούνται ελαφρά κάτω από το δέρμα.
Τα συχνότερα μέρη του σώματος στα οποία εμφανίζονται τα λιπώματα είναι στο στήθος, στην πλάτη, στους ώμους, στο λαιμό, στους μηρούς και στα άνω μέλη.
Τα λιπώματα δεν προκαλούν πόνο. Υπάρχει εντούτοις μια ειδική μορφή λιπωμάτων που ονομάζονται αγγειολιπώματα τα οποία μπορούν να προκαλέσουν πόνο.
Τα αγγειολιπώματα που είναι μια σπάνια πάθηση, περιέχουν πολλά αγγεία. Οι πολλαπλές εναποθέσεις λίπους στις καταλήξεις των νεύρων δημιουργούν πόνο. Υπάρχει ένα σπάνιο κληρονομικό σύνδρομο (Adiposis Dolorosa), στο οποίο αναπτύσσονται σχετικά γρήγορα πολλά αγγειολιπώματα που συνοδεύονται με πόνο και μάλιστα σε ασυνήθιστες περιοχές.
Τα λιπώματα λόγω του καλοήθους χαρακτήρα τους δεν απειλούν την υγεία και συνήθως δεν είναι εμφανή στους άλλους. Εντούτοις τα άτομα που τα έχουν μπορεί να νιώθουν άσχημα γι’ αυτό και ιδιαίτερα αυτό παρατηρείται στους ασθενείς που έχουν πολλά λιπώματα.
Η διάγνωση του λιπώματος είναι εύκολη. Ο γιατρός και ιδιαίτερα ο δερματολόγος μπορεί να το αναγνωρίσει εύκολα. Το τοπικό πρήξιμο που δημιουργεί το λίπωμα είναι μαλακό και πιέζεται εύκολα από τα δάκτυλα. Μπορεί επίσης το λίπωμα να κινείται λίγο κάτω από το δέρμα.
Εάν η παρουσίαση είναι ασυνήθιστη, με το ογκίδιο κάτω από το δέρμα να είναι σκληρό ή ακανόνιστο τότε μπορεί ο γιατρός να ζητήσει να αφαιρεθεί για σκοπούς βιοψίας και ιστολογικής αναγνώρισης.
Υπάρχει ένα σπάνιο είδος κακοήθους όγκου το οποίο ονομάζεται λιποσάρκωμα το οποίο θα πρέπει να αποκλεισθεί στις περιπτώσεις αυτές.
Τα λιπώματα εάν δεν ενοχλούν λόγω της θέσης τους, δεν χρειάζονται συνήθως θεραπεία. Εκείνα που είναι μεγάλα ή βρίσκονται σε θέσεις που ενοχλούν ή εάν ακόμη προκαλούν πόνο (γεγονός που είναι σπάνιο), τότε μπορούν να αφαιρεθούν.
Η αφαίρεση των πλείστων λιπωμάτων γίνεται με μια απλή χειρουργική επέμβαση με τοπική αναισθησία.
Στις περισσότερες περιπτώσεις τα λιπώματα αφαιρούνται για αισθητικούς λόγους ή διότι οι ασθενείς δεν θέλουν να έχουν πάνω τους τα λιπώματα αυτά. Τα μειονεκτήματα της αφαίρεσής τους είναι ότι κάποτε ξαναδημιουργούνται και ότι η αφαίρεση τους αφήνει πίσω μια χειρουργική ουλή.