Όπως ανακοινώθηκε στο πλαίσιο του Διεθνούς Συνεδρίου της Alzheimer’s Association (AAIC 2015), που διεξήχθη τον περασμένο μήνα στην Ουάσιγκτον, μια νέα φαρμακευτική ουσία μπορεί να επιβραδύνει την εξέλιξη της νόσου.
Πρόκειται για την σολανεζουμάμπη (solanezumab), που βρίσκεται ακόμα σε φάση ανάπτυξης και μπορεί να χρειαστούν χρόνια για να διατεθεί ευρέως, ενώ η επίδρασή της στην πορεία των ασθενών ήταν μέτρια.
Όμως προκάλεσε κύματα ενθουσιασμού διότι υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι δρα στην εξέλιξη της νόσου Αλτσχάιμερ φρενάροντάς τη και όχι απλώς στα συμπτώματά της.
Αν αυτά τα πρώτα θετικά ευρήματα επιβεβαιωθούν από άλλη μελέτη, η οποία αναμένεται να δημοσιευθεί στα τέλη του 2016, η σολανεζουμάμπη θα είναι το πρώτο φάρμακο που θα ασκεί τη συγκεκριμένη δράση.
«Η σολανεζουμάμπη είναι ένα μονοκλωνικό αντίσωμα, που, όπως φαίνεται, εμποδίζει τη δημιουργία των αμυλοειδικών πλακών στον εγκέφαλο ασθενών με Αλτσχάιμερ» εξηγεί η νευρολόγος – ψυχίατρος Δρ Παρασκευή Σακκά, πρόεδρος της Εταιρείας Νόσου Alzheimer και Συναφών Διαταραχών Αθηνών και διευθύντρια του Ιατρείου Μνήμης του Νοσοκομείου Υγεία.
«Οι πλάκες αυτές δημιουργούνται, όταν συσσωρεύεται στον εγκέφαλο η παθολογική πρωτεΐνη β-αμυλοειδές και πιστεύεται ότι αποτελούν την αιτία της νόσου».
Σύμφωνα με τη μελέτη, που ανακοινώθηκε στο AAIC 2015, το φάρμακο καθυστερεί την εξέλιξη της νόσου Αλτσχάιμερ κατά 34% σε σχέση με το εικονικό φάρμακο, αλλά «μόνο όταν δίνεται σε ήπια στάδια, δηλαδή όταν υπάρχουν, μεν, συμπτώματα αλλά είναι τα πρώτα της νόσου» διευκρινίζουν οι νευρολόγοι.
Στην εν λόγω μελέτη συμμετείχαν ασθενείς με ήπια έως μέτρια εκδήλωση Αλτσχάιμερ και τα συνολικά ευρήματα ήταν απογοητευτικά. Όμως οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι υπήρξαν 1.300 ασθενείς με ήπια εκδήλωση Αλτσχάιμερ, οι οποίοι απέδωσαν καλύτερα σε τεστ μνήμης και λειτουργικότητας.
Έτσι, αποφάσισαν να δοθεί το φάρμακο και σε εκείνους που έως τότε (στα δύο χρόνια από την έναρξη της μελέτης) έπαιρναν ένα εικονικό φάρμακο.
Όπως ανακοινώθηκε στο AAIC 2015, οι ασθενείς, που εξ αρχής έπαιρναν σολανεζουμάμπη, εξακολουθούν να έχουν βραδύτερη εξέλιξη της νόσου τους.
Αν το φάρμακο επιδρούσε μόνο στα συμπτώματα, θα είχε παρατηρηθεί ανάλογο όφελος και σε εκείνους που άλλαξαν το εικονικό φάρμακο με σολανεζουμάμπη, αλλά αυτό δεν συνέβη – και αυτό υποδηλώνει ότι το φάρμακο επηρεάζει την εξέλιξη της νόσου, αν και εφόσον χορηγηθεί πολύ νωρίς στην πορεία της.
Το 2016 αναμένονται τα αποτελέσματα μελέτης του ίδιου φαρμάκου σε ανθρώπους που δεν έχουν ακόμα συμπτώματα, αλλά φέρουν παθογενετικό γονίδιο οπότε είναι σίγουρο ότι θα αρρωστήσουν.
Αν βρεθεί ότι αποδίδει και σε αυτούς, τότε θα έχει γίνει ένα τεράστιο βήμα προόδου στην αντιμετώπιση της νόσου, εκτιμούν οι ειδικοί.
Τα παθογενετικά γονίδια της νόσου Αλτσχάιμερ είναι τρία (λέγονται presenilin1, presenilin2 και APP) και είναι διαφορετικά από τα προδιαθεσικά.
«Τα προδιαθεσικά αυξάνουν απλώς λίγο τον κίνδυνο, ο οποίος για όλους όσοι φθάνουν στα 70 τους χρόνια είναι γύρω στο 4%-5%» λέει η κα Σακκά.
«Αντιθέτως, όταν κάποιος φέρει παθογενετικό γονίδιο είναι σίγουρο ότι θα αρρωστήσει και, μάλιστα, σε προγεροντική ηλικία, ακόμα και από τα 40 ή τα 50 του.
Ωστόσο λιγότερο από το 1% των πασχόντων από Αλτσχάιμερ φέρουν παθογενετικό γονίδιο, όπως αποδεικνύει και η ηλικία που έχουν όταν αρρωσταίνουν».