Πολλοί γονείς διερωτούνται συχνά, εάν το παιδί τους τρώει αρκετά, εάν έχει καλή όρεξη και κατά πόσο τρέφεται σωστά. Η διατροφική συμπεριφορά των παιδιών αλλάζει ανάλογα με την ηλικία τους και οι προτιμήσεις τους είναι απρόβλεπτες.
Η όρεξη των παιδιών δεν είναι πάντα η ίδια. Υπάρχουν σημαντικοί λόγοι που τα κάνουν να μην τρώνε, όπως θα ανέμεναν οι γονείς τους ή άλλοι ενήλικες που τα φροντίζουν. Δημιουργούνται σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο ανησυχίες, για τη διατροφή του παιδιού, που μπορεί να είναι δικαιολογημένες ή αβάσιμες.
Τα άτομα που φροντίζουν βρέφη και μικρά παιδιά γνωρίζουν, ότι ένα πολύ σημαντικό και μεγάλο μέρος της δουλειάς τους είναι η παροχή της σωστής διατροφής. Το τάισμα και το φαγητό θα έπρεπε να είναι μια ευχάριστη εμπειρία, για το παιδί οποιασδήποτε ηλικίας. Ωστόσο, όπως πολύ καλά γνωρίζουν οι γονείς, η ώρα του φαγητού μπορεί να γίνει μια πηγή έντασης και δυσκολιών μεταξύ του παιδιού και του γονιού ή άλλου ατόμου που το φροντίζει.
Οι δυσκολίες του παιδιού κατά το φαγητό μπορεί να οφείλονται σ’ ένα ή περισσότερους λόγους. Επιπλέον πιθανόν να μην είναι πάντοτε οι ίδιοι και να ποικίλουν ανάλογα με την ηλικία του. Οι λόγοι μπορεί να έχουν σχέση με την όρεξη του παιδιού, τις προτιμήσεις του, τις μη διατροφικές του ανάγκες και την προσέγγιση, που υιοθετούν τα άτομα τα οποία διαλέγουν και του δίνουν το φαγητό του.
Η κατανόηση των αναγκών του παιδιού, σε σωματικό, διατροφικό και ψυχολογικό επίπεδο σε οποιαδήποτε ηλικία, μπορεί να βοηθά πολύ τους γονείς και όλους όσοι φροντίζουν παιδιά.
Είναι σημαντικό να τονισθεί, ότι μετά τον πρώτο χρόνο ζωής, το παιδί δεν τρώει τόσο συχνά διότι οι ανάγκες του για την ανάπτυξή του δεν παραμένουν στο ίδιο ψηλό επίπεδο. Επίσης τα παιδιά προσχολικής ηλικίας μπορεί να έχουν μεγαλύτερη όρεξη και να τρώνε πιο πολλά από τα παιδιά σχολικής ηλικίας, διότι ο ρυθμός ανάπτυξής τους είναι μεγαλύτερος και οι ανάγκες τους σε ενέργεια υψηλότερες. Ωστόσο οι ενεργειακές ανάγκες αλλάζουν ανάλογα με την φάση ανάπτυξης των παιδιών και με την ένταση των δραστηριοτήτων τους. Ο καλύτερος κριτής των ενεργειακών διατροφικών αναγκών του παιδιού, που στην καθημερινότητα μεταφράζεται με την ποσότητα που τρώει, είναι το ίδιο το παιδί.
Βασικά το παιδί, εάν δεν πιεσθεί από κάποιον, θα τρώει κάθε φορά την ποσότητα φαγητού την οποία χρειάζεται ο οργανισμός του. Αυτό σημαίνει ότι όταν θα φάει αρκετά και χορτάσει, πράγμα που θα νιώσει μόνο αυτό, τότε θα σταματήσει να παίρνει και άλλο φαγητό. Αυτό είναι το φυσιολογικό. Εάν όμως κάποιος το πιέζει να φάει περισσότερα, διότι έτσι αυτός ή αυτή νομίζουν ότι χρειάζεται για το καλό του, τότε δημιουργούνται δύσκολες καταστάσεις και αντιθέσεις με αρνήσεις.
Ο γονιός ή το άτομο που δίνει το φαγητό στο παιδί, δεν πρέπει να το πιέζει με διάφορους τρόπους για να τρώει περισσότερα. Η συνεχής πίεση προς το παιδί για να τρώει όταν αυτό δεν θέλει, πιθανότατα θα προκαλέσει άλλα προβλήματα με άρνηση και συγκρουσιακές καταστάσεις με ψυχολογικές συνέπιες.
Τα υγιή παιδιά είναι γεμάτα ενέργεια και μεγαλώνουν κανονικά τρώγοντας όσα χρειάζονται. Αρχίζουν να τρώνε όταν πεινάνε και καταναλώνουν την ποσότητα που απαιτείται για την ανάπτυξη του οργανισμού τους και για το βαθμό των δραστηριοτήτων τους.
Στις περιπτώσεις που ένα παιδί χάνει βάρος ή φαίνεται να έχει άλλες δυσκολίες τότε είναι προτιμότερο να ζητείται η συμβουλή του παιδίατρού του. Η παρακολούθηση της ανάπτυξης σε βάρος και ύψος ενός παιδιού είναι βασικός τρόπος για να αξιολογείται κατά πόσο το παιδί έχει την όρεξη που απαιτείται για να διατρέφεται σωστά και να μεγαλώνει, όπως χρειάζεται για την ηλικία του.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς, ή άλλοι που φροντίζουν για τη διατροφή του παιδιού, για να το βοηθούν να τρέφεται σωστά και σύμφωνα με τις δικές του ανάγκες;
- Να του προσφέρουν μικρές ποσότητες φαγητού σε κάθε γεύμα και να αφήνουν το ίδιο το παιδί για να ζητά περισσότερα. Είναι καλύτερο για τα περισσότερα μικρά παιδιά, να τους δίνονται από 4 έως 6 μικρά γεύματα κάθε μέρα.
- Η επιλογή των τροφών που θα δίνεται σε κάθε γεύμα ή για σνακ είναι σημαντική, αλλά αφήστε το παιδί να διαλέγει από τα φαγητά που του προσφέρετε και να αποφασίζει πόσα αυτό θέλει να τρώει. Βέβαια τα οποιαδήποτε φαγητά, τρόφιμα ή σνακ που θα προσφέρονται στο παιδί θα ανήκουν στο φάσμα της υγιεινής διατροφής, ανάλογα με την ηλικία του.
- Εάν δίνετε στο παιδί σας το δικαίωμα να διαλέγει το τι και πόσο θα τρώει, προσφέροντάς του από μια υγιεινή διατροφή, εκτός από την εκτίμηση που του δείχνετε και την οποία διαισθάνεται, ταυτόχρονα συμβάλλετε στην πρόληψη της παχυσαρκίας.
- Ο χρόνος των γευμάτων πρέπει να είναι για το παιδί στιγμές χαλάρωσης και ευχαρίστησης. Δεν πρέπει τα γεύματα να καταστούν στιγμές πίεσης και διαμάχης μεταξύ του παιδιού και των γονιών του. Το παιδί δεν είναι καλό να εισέρχεται σε καταστάσεις στρες που θα το οδηγούν σε υπερφαγία και συναισθηματική αναστάτωση κατά τη διάρκεια των γευμάτων. Σεβόμενοι την πραγματική του όρεξη και τις προτιμήσεις του θα το βοηθούμε στο να αποκτήσει σωστές διατροφικές συνήθειες, που θα του προσφέρουν καλή υγεία σε όλη του τη ζωή.
- Μην ξεχνάτε, ότι σας παρακολουθούν τα παιδιά σας, όταν εσείς τρώτε. Όπως και σε άλλους τομείς της ανατροφής τους, έτσι και στη διατροφή τους, αποτελείτε το σημαντικότερο παράδειγμα για αυτά. Για αυτό αποφεύγετε την υπερφαγία, τρώτε αργά και μόνο όταν πεινάτε.
- Μην πιέζετε το παιδί σας για να τρώει γρήγορα και βιαστικά. Επιτρέψετε του να τρώει με το ρυθμό του, μέχρι που να αισθανθεί χορτάτο και απομακρύνετε το φαγητό από μπροστά του, όταν σταματήσει να τρώει.
Για να κάνετε ακόμη πιο ευχάριστη την εμπειρία του φαγητού για το παιδί σας είναι καλό επίσης να θυμάστε:
- Όταν ένα παιδί τρώει μαζί με άλλα παιδιά συνήθως του αρέσει περισσότερο. Για αυτό εάν μπορείτε, να βάζετε δύο ή περισσότερα παιδιά να τρώνε μαζί.
- Πρέπει οπωσδήποτε να εξοπλίζεστε με υπομονή και αγάπη όταν δίνετε το φαγητό στα παιδιά σας. Δεν μπορείτε να τους δίνετε το φαγητό τους και να βιάζεστε. Μην ξεχνάτε ότι πρέπει να διαισθάνονται την αγάπη και την φροντίδα σας για αυτά.
- Είναι καλό να τρώτε και εσείς, όταν τρώει το παιδί σας. Τρώγοντας μαζί του κάνετε την εμπειρία του πιο ευχάριστη. Όμως μην ξεχνάτε ότι σας βλέπει και σας παρακολουθεί πως και τι τρώτε και παραδειγματίζεται. Έρευνες έδειξαν ότι οι διατροφικές προτιμήσεις των παιδιών επηρεάζονται από αυτές των γονιών τους ή άλλων ενηλίκων που έχουν σημασία για αυτά.
- Όταν αρχίζει το φαγητό του το παιδί, που ακόμη πεινά πολύ, να του σερβίρετε πρώτα τα λαχανικά. Να έχετε στο τραπέζι του νερό για να μην πίνει στην αρχή του φαγητού του πολύ γάλα.
- Εάν ένα παιδί δείχνει προτίμηση για ένα τρόφιμο και δεν θέλει κάποιο άλλο μην το πιέζετε. Συμβαίνει για κάποιο διάστημα να έχουν μια προτίμηση, αλλά εάν βάζετε στο τραπέζι και τους προσφέρετε μικρές ποσότητες άλλων τροφίμων τα παιδιά σταδιακά θα τα δοκιμάζουν. Να αποδέχεστε ήρεμα και χωρίς ένταση τις αρνήσεις του.
- Είναι πολύ χρήσιμο να εμπλέκετε τα παιδιά σας στην επιλογή και προετοιμασία των φαγητών. Με τον τρόπο αυτό κάνετε την ετοιμασία ευχάριστη και διασκεδαστική για όλους. Ταυτόχρονα σας δίνεται μια μοναδική ευκαιρία για τα διδάσκετε ανάλογα με την ηλικία τους για θέματα σχετικά με τη διατροφή. Σίγουρα μια τέτοια συνήθεια θα κάνει το χρόνο του γεύματος πιο ευχάριστο και αποδοτικό.
- Μια άλλη καλή συνήθεια είναι να αλλάζετε τον τόπο όπου τρώτε. Οι αλλαγές αυτές αρέσουν στα παιδιά. Ωστόσο αποφεύγετε να τρώτε μπροστά από την τηλεόραση διότι αυτό μπορεί να έχει πολύ κακές επιπτώσεις.